Onderzoek naar hersenvirus door teken bij vee

Er komt onderzoek naar een teken-gerelateerd hersenvirus bij landbouwhuisdieren.

Centraal Veterinair Instituut (CVI) van Wageningen UR, Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) en het RIVM gaan landbouwhuisdieren onderzoeken op het voorkomen van het teken-gerelateerde encefalitisvirus (tick-borne encephalitisvirus of TBE-virus).

Het teken-encefalitis virus is dit voorjaar voor het eerst in Nederland aangetoond. Er zijn aanwijzingen dat in Nederland reeën besmet zijn geweest met het virus en het is bij teken aangetoond op de Utrechtse en Sallandse Heuvelrug. Bij het RIVM is op dit moment één patiënt bekend die het virus in Nederland heeft opgelopen. Het virus wordt overgebracht door tekenbeten.

Ziekten door tekenbeten

Wanneer mensen door besmette teken worden gebeten, blijft in 30% van de gevallen de beet onopgemerkt. Infectie met TBE-virus kan milde tot ernstige gevolgen hebben, variërend van koorts, vermoeidheid, pijn tot milde hersen- of hersenvliesontsteking. Ook kunnen neurologische restverschijnselen optreden.

Schapen, geiten en runderen kunnen het virus ook krijgen. Zij scheiden en virus dan uit via de melk. “Een zeldzame besmettingsroute voor de mens is het drinken van besmette rauwe melk of het eten van besmette rauwmelkse kaas”, aldus RIVM. In Duitsland en Oostenrijk komt het TBE-virus vaker voor. In Europa zijn ongeveer 2.000 patiënten per jaar en in Rusland 10.000.

Onderzoek naar teken bij kleine herkauwers

In het onderzoek wordt gekeken naar bedrijven met kleine herkauwers die blootgesteld zijn aan teken. Van die bedrijven worden monsters verzameld en getest op antistoffen tegen teken-encefalitis om te onderzoeken of het TBE-virus circuleert bij (landbouwhuis)dieren in Nederland.

Het RIVM heeft recent tekenencefalitisvirus aangetoond in een enkele tekensoorten afkomstig uit de Sallandse Heuvelrug. De teken werden onderzocht vanwege aanwijzingen uit serologisch onderzoek dat reeën in dat gebied blootgesteld waren aan TBE-virus.

Uit het lopende onderzoek is het nog niet helder of het hier gaat om een recente introductie van het virus of dat het virus al langere tijd in het gebied rondwaart, noch in hoeverre het TBE-virus zich heeft verspreid.

Teken-encefalitis bij dieren

In dieren varieert de gevoeligheid voor TBEV sterk. Sommige diersoorten krijgen een duidelijke aanwezigheid van het virus in het bloed, zonder duidelijke klinische verschijnselen. Ze spelen op die manier een rol in de overdracht van het virus naar teken. Infecties bij honden kunnen voorkomen, soms met hersenontsteking (encephalitis).

Met name knaagdieren, egels, mollen en vossen kunnen als reservoir fungeren. Andere diersoorten hebben geen of slecht een kortdurende aanwezigheid van het virus in het bloed en spelen geen duidelijke rol in de transmissie van het virus.