‘Prijs en niet veiligheid leidend in voedselketen’

Wageningen – Het enige echt leidende motief in de voedselketen is nog altijd de prijs en niet de vraag of voedselveiligheid en kwaliteit geborgd is.

Private kwaliteitssystemen steunen op elkaar en bieden zo een schijnzekerheid. Dat zei inspecteur-generaal Harrie Paul van de NVWA tijdens het Agri & Food Topdebat dat Boerderij en Wageningen UR samen organiseerden.

Volgens Paul moeten ondernemers kritischer kijken naar de vraag of ze wel echt weten met wie ze zaken doen. “Tijdens de furazolidon-affaire belden ondernemers me en ze zeggen dan ‘het overkomt mij’. Dat is dus niet zo, u kiest.” Het ontbreekt volgens Paul te vaak aan verantwoordelijkheidsgevoel; vaak wordt gewezen naar rotte appels terwijl het systeem, waarin prijs leidend is, bijdraagt aan fout gedrag.

In de keten wordt teveel blind gevaren op ‘systemen op reality checks’, aldus Paul, die een schijnzekerheid bieden. “Ik kom bij bedrijven en dan zie je een wand vol bewijsschriften. Maar het ene kwaliteitssysteem leunt op het andere en de ene audit vertrouwt op de andere.” Hij pleit voor meer onaangekondigde controles en het royeren van bedrijven die slecht presteren, wat nu zelden tot nooit gebeurt.

Volgens Paul zijn er in Nederland voldoende en goede wetten en regels voor de levensmiddelenindustrie. Als je een woud aan wetten en regels creëert, kan volgens Paul in de keten onterecht het gevoel te ontstaan dat als in wetten en regels iets niet expliciet verboden is, het dus mag. “Ik zie het liefst globale wetten met een duidelijke doelomschrijving.”

Paul stelt dat in 2014 zo’n 450 WOB-verzoeken zijn ingediend, tegen 200 in 2013. Die golf aan verzoeken tot openbaarmaking van wat op het gebied van voedselveiligheid precies gebeurt in de keten leidt er volgens Paul toe dat er in de nabije toekomst “echt heel veel bekendgemaakt gaat worden.” Een verzoek kan al 10.000 pagina’s beslaan. “Natuurlijk gaan journalisten daarin iets vinden.”

Paul roept partijen in de keten op zelf te kijken naar hoe ze slecht nieuws zelf op een gecontroleerde manier naar buiten kunnen brengen. Volgens Paul zijn er structurele stromen met verboden product.