Schaf fosfaatrechten af en ga over op een maximum aantal koeien per hectare.
Twee dingen: Nederland is geen eiland en daarom zullen we moeten blijven concurreren met de wereldmarkt. En: we staan voor een omwenteling in de landbouw. Die is onafwendbaar.
Nu weer het Planbureau voor de Leefomgeving. Dat pleit voor een Nationaal Landbouwakkoord. Overheid, banken, landbouworganisaties, alles moet daarin samenwerken om een nieuw model voor de landbouw te ontwikkelen. Met biodiversiteit, meer kansen voor vogels en insecten en een aanvaardbaar inkomen voor de boer.
‘De zoveelste dreun voor de ondernemende boer van de toekomst’
Schulden
Mooie woorden, maar er staat niet bij hoe we dat moeten doen. Ook niet hoe dit valt bij veel boeren. Vooral bij degene, die tot de nek toe in de schuld zitten, met een halflege stal en niet in staat fosfaatrechten te kopen. Het wordt de zoveelste dreun voor deze ondernemende boer van de toekomst.
Dat is de ene kant. De andere kant is dat de maatschappelijke druk zo groot wordt, dat aan veranderingen niet valt te ontkomen. Dit is vooral aan de orde in Nederland. Het landbouwbeleid van Europa geeft dat in veel mindere mate aan. Dat kabbelt voort op de wijze zoals het nu ook gaat. Tot 2027 is Brussel nog steeds de suikeroom voor vele bedrijven. Voor de grotere wat minder, maar daar zoeken die wel een oplossing voor. Ik kom daar vrijdag op terug.
Kleine bedrijven
Even terug naar het eigen erf. Welke koers moeten we varen? Dat zal elke boer zich moeten afvragen. Er zijn nogal wat mogelijkheden. Kijk maar om je heen en luister naar de goedbedoelde raad van meelevende lieden, die vaak geen snars verstand van boer en markt hebben.
Het luidst klinkt de roep om terug naar vroeger. Mooie kleine bedrijven met de boer en boerin aan het werk. De koeien mogen nog net met de melkmachine gemolken worden, maar de kippen moeten vooral vrij op het erf rondlopen. En boerin voert ze met royale hand en raapt de eieren. De melk gaat of naar de fabriek of wordt op het eigen bedrijf verwerkt en aan de deur verkocht. Het ideale plaatje van de idealisten.
‘We zullen geen kenniscentrum voor moderne landbouw in de wereld meer zijn’
Sociaal leven
Een onzinverhaal. Weinig boeren willen, samen met hun vrouw, zo werken. Je sluit de mogelijkheden van mechanisatie, ontwikkeling en een goed sociaal leven helemaal uit. Bovendien gaat de melkproductie drastisch naar beneden. Dat heeft gevolgen. Nu wordt maar 30% van de Nederlandse melk in eigen land geconsumeerd. 70% gaat voor export. Als we terug gaan naar vroeger kan meer dan de helft van de zuivelfabrieken worden gesloten. Plus vele toeleverende bedrijven. Minder werk dus, zowel op de boerderij als bij de fabrieken. Duizenden mensen zullen hun baan verliezen. En we zullen geen kenniscentrum voor moderne landbouw in de wereld meer zijn.
Afserveren dus, deze mogelijkheid.
‘De boer is werkgever en geen slaaf op het eigen bedrijf’
Fosfaatrechten
Waar ik meer in zie is het afschaffen van de fosfaatrechten en overgaan op een maximum aantal koeien per hectare. Dat moeten er zoveel zijn, dat je duurzaam kunt boeren. Maar ook modern boeren, met alle mogelijkheden van mechanisatie. En een hoge productie per koe. De vrouw – of als die de boer is, de man – zal een eigen baan moeten kunnen hebben en er moeten medewerkers op de boerderij zijn.
Grote bedrijven dus, mogelijk met meerdere vestigingen. Maar wel zodanig dat de boer werkgever is en geen slaaf op het eigen bedrijf. Die koers zou het Planbureau voor de Leefomgeving moeten uitzetten.