‘Dappere Van Dam oppert afschaffen inkomenssteun’

Staatssecretaris Martijn van Dam heeft een dapper voorstel gedaan: weg met de inkomenssteun. Subsidies uit het GLB moeten alleen nog worden verstrekt voor maatschappelijke doelen: klimaat, duurzaamheid, natuur en landschap.

In feite zou de hele 1e pijler van het Europese landbouwbeleid worden opgeheven en de budgetten zouden kunnen worden overgeheveld naar de 2e pijler. Zo heeft Zwitserland het ook gedaan, in 2014.

Het inkomen van de boeren moet uit de markt komen, zegt Van Dam. Natuurlijk, agrariërs worden geacht innovatieve ondernemers te zijn die op de internationale markt opereren. Maar aangezien de marktordeningen – zo niet zijn opgeheven, dan toch op een zeer laag pitje gezet – is het verwerven van inkomen uit de markt voor al die kleine krabbelaars wel een hele opgave. Dat ziet Van Dam ook en hij wil de positie van boeren in de keten versterken.

Daar zijn wel enkele aanzetten voor gegeven, zoals de voorschriften over contracten in de Europese regels en het optuigen van producentenorganisaties. Maar dat is bij lange na niet voldoende.

Alles is al eens geweest

Van Dam oppert ook nog prijsondersteuning. Dat lijkt mij de klok wel heel ver terugzetten, maar misschien hebben sommigen heimwee naar de jaren 70, toen boeren elk jaar in Brussel onderhandelden over de melkprijs. In feite zou je eens terug moeten naar de tijd van Mansholt om te bedenken wat goed zou zijn. Alles is namelijk al eens geweest.

Maar uiteindelijk zal het er wel op neerkomen dat niemand het geloof in het liberale marktdenken op wereldniveau wil opgeven en daarbij passen geen inkomenssteun, geen marktbescherming voor boeren, geen prijsondersteuning en geen inbreuken op het mededingingsrecht. En dan moeten we misschien nog verder terugdenken, aan de landbouwcrises in het begin van de vorige eeuw.

Amerikanen kampioenen van vrije markt

Ik vond het trouwens wel opvallen dat nu ook in de Verenigde Staten kritiek op gang komt tegen het vrijhandelsverdrag TTIP. De Amerikanen zijn normaal gesproken immers de kampioenen van de vrije markt. Dus misschien is er nog hoop voor de boeren. En Van Dam is misschien wel de aangewezen figuur om een ommekeer te bewerkstelligen.