Opvolger ja/nee?

‘Heeft u een opvolger?’ Het is een standaardvraag in enquêtes. Maar moet die opvolger wel uit de volgende generatie komen, of mag het ook breder?

Het komt nogal eens voor dat je ’s winters om een uur of acht ’s avonds, net voor het NOS-journaal, opgebeld wordt. Een onbekende vraagt dan of je ook mee wilt doen met een enquête over je landbouwbedrijf. Soms heb ik mijn hoofd er niet naar staan. Soms ook wel. Als ik dan meedoe dan komen ze met hun vragen.

Spervuur aan vragen

Allereerst vraagt men of de adresgegevens nog steeds kloppen en ook mijn leeftijd blijkt van belang te zijn. Daarna komen meestal mijn bouwplan en mijn nieuwbouwplannen voor het komende jaar aan bod. Als ze dit allemaal hebben ingetypt komt het machinepark ook nog aan de beurt. ‘Bent u in de loop van het jaar ook nog van plan om een nieuw werktuig aan te schaffen en zo ja welke?’ Ook blijkbaar best interessant voor hun. Over mijn bankrelatie wordt ook nog gevraagd. En of deze nog voldoet aan mijn eisen? En of ik daar nog tevreden over ben? Nou, zeg ik. Daar heb ik steeds meer bedenkingen bij. Ze komen goed op voor hun eigen belang. Dan wordt er gezegd: ‘Maar meneer, waarom gaat u dan niet naar een andere bank?’ Zijn die dan beter, vraag ik verbaasd terug. En dan is het aan de andere kant van de lijn even stil. ‘Nou ik denk van niet’, kreeg ik eens als antwoord. ‘Maar ik ben geen boer. Ik werk alleen op een callcentrum en mijn man doet de financiën.’

‘Opvolger is geboren’

Waar haalt u uw gewasbeschermingsmiddelen vandaan is de volgende vraag. Nou, zeg ik. U wilt wel alles weten. Ik noem toch maar de verschillende leveranciers. ‘We zijn toe aan de laatste vraag meneer. Is er ook een opvolger op het bedrijf?’

Die opvolger is inmiddels al geboren, antwoord ik. Dus dat biedt perspectief voor uw bedrijf, aldus de enquêteur. Daar ga ik van uit, zeg ik. We babbelen nog een beetje na en nemen afscheid. Natuurlijk is de opvolger al geboren, maar misschien niet hier, denk ik bij mezelf. En toch is deze laatste vraag een vraag die steeds meer bedrijven, banken, scholen en standsorganisaties zich afvragen. Zit er nog perspectief in het bedrijf? Zo niet, wordt er niet zo hard met het bedrijf meegedacht en anders gehandeld.

Hulp van fiscus

Ik denk zelf dat boeren, politiek en standsorganisaties breder moeten gaan denken over opvolging. Moet de opvolger wel uit de volgende generatie komen of mag het ook breder? Sommigen doen dat al. Ook hebben wij daar de fiscus bij nodig en natuurlijk de overheid. Een overheid die de jonge generatie opvolgers meer tegemoet moet komen. Want jonge boer(inn)en die in bepaalde tijden veel uren willen maken zijn schaars. Bedrijfsovername is best wel moeilijk als je altijd maar gehoor geeft aan de schaalvergroting die je wordt opgelegd. Gestimuleerd door dezelfde organisaties die nu geïnteresseerd zijn of er ook een opvolger op het bedrijf is.