‘Inklinking veen remmen en verdienmodel ontwikkelen’

Voor mijn waterschapswerk ben ik naar Zegveld geweest. Kijken, luisteren en discussiëren over hoe we veeninklinking kunnen reduceren en hoe we op natter veen verdienmodellen kunnen ontwikkelen die geld opleveren.

Bij Woerden de snelweg af de polder in, en meteen ervaar je een groot verschil van Utrechts waterpeil met Friesland. Het niveau staat hier veel hoger, op de meeste plaatsen 40 tot 60 centimeter drooglegging. Echt waterland. Het veen in het Westen is over het algemeen nog veel dikker dan in Friesland en ook daar wil men het zakken van het maaiveld vertragen.

Veen onder water zetten

Stoppen doe je de inklinking alleen maar wanneer je het veen onder water zet; dat kan voor een beperkt aantal hectares wel, maar niet voor grote oppervlaktes. In Friesland heeft de politiek een veenweidevisie geaccordeerd en provincie en waterschap zijn/gaan ermee aan de slag om duidelijk te maken en verkennen wat we zoal kunnen of willen doen.

Duidelijk is dat we gaan bijstellen wat we de laatste 40 jaar hebben gedaan, namelijk diepte-ontwatering. Om maaivelddaling tegen te gaan, gaan we waterpeilen in het veen op 90 centimeter beneden het maaiveld brengen en bij klei op veen wordt het zomerpeil daar waar het kan op 60 centimeter gebracht. Uitgangspunt is dat optimale landbouwproductie mogelijk moet blijven.

Veenconservering

Op 9 plekken in Friesland gaan we meer doen dan de peilaanpassingen: daar ligt de nadruk op veenconservering. Het zal erop neerkomen, dat we in een groot gebied weinig, alleen de peilaanpassingen, gaan doen en in een aantal kleinere ‘hotspots’ veel gaan doen.

Onderwaterdrainage

Onderwaterdrainage en peilgestuurde drainage kan perspectief bieden voor zowel veenbehoud als optimale landbouwproductie. Dat wordt nu met een aantal proeven onderzocht. Daar waar we met veenconservering verder gaan dan peilaanpassing kun je ook denken aan proeven met natte teelten, zoals bijvoorbeeld lisdodde, veenmos, cranberry, veenmoskroos of olifantsgras.

Op deze dan natte gronden andere verdienmodellen oppakken geeft naast de opbrengst van het gewas, ook inkomsten voor mogelijke waterberging, CO2-uitstootreductie, biotoopwensen, recreatie, enzovoort. De mate waarin plannen in kansrijke gebieden tot uitvoer gebracht worden, zal mede afhangen van ideeën in de regio waar belanghebbenden in het gebied over kunnen meepraten.

Realistische verkenningen die nieuw perspectief bieden voor veengronden, daar ga ik voor.