‘Weg voerkostenvoordeel’

De crisis in de varkenshouderij gaat niet alleen over de korte termijn, er is herstructurering nodig.

De varkenshouders voeren actie. Het was wel even zoeken naar een ­tegenstander. Dat leek eerst Vion te worden, met een nog onduidelijke eis. Bij nader inzien is de keuze op het ministerie gevallen, met keuringskosten, milieumaatregelen en korte termijn steunmaatregelen als doel.

Geen concrete boosdoener

Dat het lastig is een tegenstander te vinden is niet zo vreemd. De concrete pijn zit natuurlijk bij de lage vleesprijzen. Maar die ontstaan op een globale markt, daar valt moeilijk een concrete boosdoener aan te wijzen. De collega-varkenshouders in het buitenland zitten een beetje met hetzelfde probleem. Geluk voor hen is dat zij zich boos kunnen maken op de import van varkens en vlees.

Aanzienlijk voerkostenvoordeel

Toch vrees ik dat er nog een belangrijk verschil zit tussen de Nederlandse varkenshouderij en die in het nabije buitenland. Enkele decennia geleden draaide onze varkenssector uitstekend. In die tijd werkte ik op het LEI, onder begeleiding van Gerrit Meester.

Wij, maar vooral Gerrit, waarschuwden regelmatig dat het ooit fout zou gaan met de varkenssector. Ze draaiden op basis van een aanzienlijk voerkostenvoordeel, in stand gehouden door het Gat van Rotterdam. Graan werd duur gehouden door het landbouwbeleid. Nederland voerde met goedkope graansubstituten.

Verlaging graanprijs

Wij, maar vooral Gerrit dus, stelden vast dat dat ooit voorbij zou gaan, omdat Europa zo langzamerhand een graanoverschot had. Begin jaren negentig was het zo ver, de graanprijs werd verlaagd tot wereldmarktniveau. Weg voerkostenvoordeel. Dat wil zeggen, de laatste jaren zie ik in LEI-studies dat in Denemarken en Frankrijk, beide graanproducenten, de voerprijs € 10 tot € 20 per ton lager ligt dan bij ons.

Lager dus, niet hoger. Tel daarbij dat onze varkenshouderij geconcentreerd zit in gebieden waar veel mensen wonen. Dat kan niet anders dan geld kosten, van stalarchitectuur tot stankbeperking. Weer een concurrentienadeel dat er in 1980 niet was.

Herstructurering

Kortom, de Nederlandse varkenshouderij heeft haar voorsprong in een achterstand zien veranderen, waar niemand veel aan kan doen. Het enige economisch verantwoorde antwoord is ‘herstructurering’. En dat is precies wat al een groot aantal jaren aan de gang is. Afgedwongen door slechte rendementen.

Dijksma en de anderen zullen vast wel wat kortetermijnsteun verzinnen, maar de beste steun is die van steun bij de herstructurering. De herstructurering hoeft wat mij betreft niet alleen betaald te worden door de overheid. Varkenshouders hebben zelf ook een verantwoordelijkheid. En dan is er nog een grote belanghebbende, Rabobank. Die mag ook best wat doen.

Kortom, we hebben een herstructurering nodig die leidt tot minder varkens, minder bulk en minder varkensbedrijven.