Groei is meer dan alleen groter

Schaalvergroting is niet de enige manier om te groeien. Iedere ondernemer moet voor zich de passende route kiezen.

Dat blijkt in het kerstnummer van weekblad Boerderij (nr. 13).

Charles Darwin ontketende in 1864 een revolutie met zijn evolutietheorie. In De oorsprong der soorten stelt hij dat niet per se de sterkste, slimste of snelste overleeft, maar degene die zich het best aanpast aan veranderende omstandigheden. Een econoom uit diezelfde tijd, Herbert Spencer, integreerde deze visie in zijn theorieën. Hij bedacht de term ‘survival of the fittest’. Geschiedenis, maar nog o zo actueel op de valreep naar 2016.

Stilstand is achteruitgang

In de economische race staat ‘groei’ nog steeds met vette letters geschreven. Stilstand is achteruitgang, luidt het adagium. Sinds minister en eurocommissaris Sicco Mansholt staat ook in de landbouw het vizier op schaalvergroting. Met dank aan voorlichters, afnemers en financiers kwamen er meer hectares, meer dieren en grotere stallen. En zeg niet dat boterberg, milieu of welzijn een echte kentering betekende. De afschaffing van de melkquota dit jaar leidde tot explosieve groei van de veestapel.

Kostprijsreductie van belang op internationale markt

Is groei per se slecht? Nee, zeker niet. Schaalvergroting en productieverhoging geven veelal kostprijsreductie, en dat is op de internationale markt van levensbelang. Wie op dit speelveld wil meedoen, moet in de ratrace mee. En laten we eerlijk zijn, driekwart van de agrarische producten gaat de grens over.

‘Niet meer, maar beter’

Maar groter is niet de enige route. Dat besef dringt door. ‘Niet meer, maar beter’ klinkt al bijna als een 
cliché daterend uit de jaren negentig, maar ernaar handelen is iets anders. Naar Darwin is er toekomst voor ondernemers die zich aan de veranderende markt aanpassen. Bulk zal absoluut blijven, want wie voedt anders in de toekomst de almaar groeiende wereldbevolking? Maar daarnaast zijn er volop niches. Ieder voor zich moet uitmaken wat het beste bij hem of haar past. De menselijke maat was tot nu toe ook een wat onderbelicht aspect. Wat kan de ondernemer aan? Die grens ligt voor ieder anders. Het is persoonlijke groei om deze te ontdekken, en eraan toe te geven.