Gewasveredeling moet in de snelkookpan

Toelating van cisgenese is urgent voor toekomst intensieve teelten in Nederland.

Na de forse beperkingen aan het gebruik van neonicotinoïden en het grondontsmettingsmiddel metam-natrium verdwijnt er opnieuw een belangrijk middel voor de plantaardige sector. Shirlan mag volgend jaar niet meer worden verspoten in aardappelen, uien en bolgewassen. In 1992 werd het middel met de werkzame stof fluazinam toegelaten. Het vergde destijds aanzienlijk minder actieve stof dan bijvoorbeeld maneb-tin en de koper bevattende middelen om gevaarlijke schimmels als phytoph­tho­ra in toom te houden.

Een milieuvriendelijke variant is Shirlan niet meer, volgens de nieuwste criteria van het 
College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (Ctgb). En dat baart zorgen voor wat er wellicht nog meer uit de middelenkast verdwijnt. Vanuit de chemiehoek zijn op korte termijn geen alternatieven te verwachten.

De toekomst van de intensieve teelten in Nederland is afhankelijk van nieuwe, duurzame technieken, zoals cisgenese: traditionele veredeling in een snelkookpan. Handige, gewenste genen worden direct van de ene aardappelsoort in een andere geplaatst die ze (nog) niet heeft. Met deze technologie loopt Wageningen wereldwijd voorop. Aldus zijn aardappelen te maken die 100 procent resistent zijn tegen phytophthora.

Jaarlijks wordt voor € 80 tot € 120 miljoen aan middelen tegen de gevreesde aardappelschimmel verspoten. Met cisgenese kan hierop gemakkelijk tot 75 procent worden bespaard.

Maar de discussie in Brussel over toelating van cisgenese schiet maar niet op. Wetenschappelijk zijn er geen argumenten om bang te zijn voor cisgenese. De Europese voedselautoriteit Efsa vindt de risico’s van cisgenese gelijk aan die van traditionele veredeling. De sector, de politiek en het onderzoek moeten gezamenlijk Brussel maximaal onder druk zetten om zo snel mogelijk de wettelijke ruimte te scheppen. Anders vloeit niet alleen de kennis weg uit Nederland, maar ook de teelten van aardappelen, uien, bollen en vollegrondsgroenten.

Geert Hekkert, hoofdredacteur