Plattelandsbedrijf

Echte plattelandsondernemingen blijken niet meer te bestaan; stad en platteland zijn met elkaar verknoopt.

De vakantie komt eraan en ik probeer alvast wat fietskilometers te tanken. Laatst heb ik een rondje Veenkoloniën gedaan: via Gieterveen, langs Avebe naar Valthermond en Musselkanaal en met een grote bocht weer terug. De aardappelen staan er goed bij, het is een ideaal groeiseizoen, ook al is het plaatselijk met enorme hoosbuien ook erg misgegaan. Onderweg zag ik heel wat grote boerderijen, en ook veel andere bedrijfjes. Daaronder opvallend veel handel in ‘goed gevoel’: bedrijfjes die trainingen aanbieden, coaching, er zijn zielknijpers bij, yogastudio’s, en handel in de bijbehorende hulpmiddelen zoals klankschalen en Boeddhabeeldjes. Ik vraag me al trappend af wie de klanten van deze bedrijfjes zijn; het zijn vast niet alleen Veenkolonialen of Avebe’ers.

Mijn Engelse collega Gary Bosworth probeerde de ondernemingen van het platteland in categorieën onder te brengen. Hij onderscheidt drie soorten: bedrijven die op het platteland produceren, bedrijven die voor het platteland produceren en bedrijven die een plattelandsproduct maken. En er zijn bedrijven die alledrie tegelijk doen, of twee. Boeddhabeeldjes bv is gevestigd op het platteland, maar levert niet aan het platteland en de beeldjes zijn ook geen plattelandsproduct. De yogamevrouw komt al wat verder. Ze zit op het platteland, en goede kans dat haar klanten voor een groot deel uit de buurt komen. Avebe is ook gevestigd op het platteland, en maakt plattelandsproducten. Althans, de grondstof komt van het platteland, de aardappelvelden lopen tot aan de fabriek. De producten die Avebe maakt, zetmeelderivaten en eiwitproducten, worden echter niet geleverd aan het platteland. Ik neem aan dat het vooral halffabricaten voor de industrie zijn. De boerderijen die ik tegenkom zijn ook al niet helemaal plattelandsonderneming. Weliswaar gaan de aardappelen naar Avebe, en dat zit toevallig op het platteland, maar de bieten gaan naar Hoogkerk, en dat is stedelijk gebied. De kippen en varkens die als tweede tak gehouden worden, zullen ook wel ergens op een stedelijk industrieterrein eindigen.

Met de indeling van Bosworth in mijn hoofd kom ik er onderweg steeds meer achter dat ik het eerste bedrijf nog moet tegenkomen dat helemaal een plattelandsonderneming is. Op de terugweg komt er misschien eentje dichtbij: het ecologische bedrijfje De Morene in Drouwen. Het zit op het platteland, het maakt plattelandsproducten, en verkoopt die aan huis, aan volk uit de buurt, ook aan mij. Hoewel, het meeste dat De Morene produceert gaat naar de handel, en eindigt dus toch bij stedelingen. Het platteland is zo verknoopt met de stad, dat geen echte plattelandsonderneming meer bestaat. Bosworth, help!