Groeien moet

Er kwamen nogal wat reacties op mijn vorige bijdragen, waarin groei van bedrijven duidelijk een grote rol speelt.

Er waren verwijten: ik zou te veel op groei gokken; straks, als de quotering vervalt, daalt de melkprijs. Zo sterk, dat grote bedrijven met nogal wat schuld bij de bank het moeilijk krijgen.

Welnu, om het nog maar eens helder te zeggen: wij gaan voor groei. Sterker nog, degene die niet voor groei gaat loopt onherroepelijk vast. Kosten stijgen en het valt niet te verwachten dat de opbrengsten altijd in dezelfde mate stijgen. Dat bepaalt de markt.

In het bedrijfsleven is het zo dat de kosten beheerst dienen te blijven. Wie dat niet doet – kijk naar Vion – loopt vast. De arbeidsproductiviteit moet voortdurend stijgen. Daarom zullen de bedrijven moeten groeien. Want er is meestal maar één arbeidskracht op het bedrijf, de boer, vaak geholpen door zijn vrouw. Bezuinigen op arbeid is er niet bij, want je kunt niemand ontslaan. Daarom moet je dus groeien, om de kosten laag te houden.

Er is trouwens niets nieuws onder de zon. Mijn vader begon als kleine boer. Nog geen twintig koeien. Maar er wel om de paar jaar een deel van de schuur of een hok omgebouwd tot stalruimte. Vaak maar voor enkele koeien, maar hij groeide in tien jaar wel met meer dan 50 procent. Het probleem was het mechanisch melken. Het was duur om dat overal aan te leggen en zo molk hij soms ook nog wel koeien met de hand. Mijn moeder redde zich met de melkmachine.

Nu is groei moeilijker. Met een volle ligboxenstal moet je fors investeren om met 50 procent uit te breiden. Het kan niet meer geleidelijk, maar moet met sprongen.  Dat is moeilijker, ook om te managen. Daarom aarzelen zoveel boeren.

Die aarzeling komt hun duur te staan als ze willen doorgaan. Een stilstaand bedrijf redt het niet. Dat was vroeger zo, dat is nu zo en zal ook in de toekomst zo zijn.