Zwakke marktpositie komt door boeren zelf

“Ik heb genoeg van het geklaag over de zwakke marktpositie van de boer”, zegt Hanna. “Het is voor een groot deel eigen schuld.”

“Zeker, als boer alleen kun je niets. Maar samen wel. Dat hebben onze voorouders goed begrepen. Ze richtten coöperaties op als verlengstuk van de boer. Daardoor kregen ze grip op de markt. In meer dan honderd jaar coöperatie is veel bereikt. Via de coöperaties hebben we meer macht dan we willen toegeven. We benutten die echter te weinig.”

Hanna slaat de spijker op zijn kop. We waarderen de coöperatie te weinig. Dat komt ook door de schaalvergroting. Vroeger voelde je je verbonden met de coöperatie waar je lid van was. Je kende de mensen, wist waar de fabrieken stonden en de boereninvloed was duidelijk aanwezig. Er bestond een wij-gevoel. Boer en coöperatie voelden zich een eenheid.

“Je kunt de besturen verwijten dat ze geen oplossing hebben gevonden voor het contact met de leden bij de schaalvergroting van de coöperatie”, zegt Hanna. “Velen zien die niet meer als het eigen bedrijf, maar gewoon als een afstandelijke derde. De melkprijs of de prijs, die betaald wordt voor kip of varken, is het belangrijkst. Het idealistische gevoel is verdwenen. Dat is jammer, want dat verzwakt de keten. Neem de acties van Dutch Dairymen Board, waarbij voor de prijsvorming van de producten de ogen zijn gericht op Brussel. En niet op onze coöperaties, die in feite de prijs in de markt moeten maken.”

Boeren, die geen band meer voelen met de coöperatie, gaan hun eigen weg. We zien het bij Vion en nu ook bij A-ware, die meer melk van DOC en FrieslandCampina-boeren kan krijgen dan ze wil hebben.

We waren blij dat FrieslandCampina ontstond. We verwachtten meer marktmacht. Boeren zochten echter naar nieuwe mogelijkheden om de melk te kunnen leveren. Hoe meer afnemers, hoe beter. Concurrentie zou goed zijn.

Daarvan profiteert de supermarkt. Die verwijten we marktmacht. Maar die hebben ze omdat wij ons als boeren tegen elkaar laten uitspelen.

“Dus zorgen we zelf voor een zwakke marktpositie”, sluit Hanna af.