De wet is niet de maat der dingen

In de ogen van Harry Paul, de inspecteur-generaal van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, heeft een deel van de Nederlandse levensmiddelenindustrie de wet tot de maat van de productie gemaakt. Niet de eigen waarden over hoe voedsel geproduceerd moet worden, voeren de boventoon, maar de minimumeisen waaraan producten moeten voldoen zijn de maat geworden.

De inspecteur-generaal geeft terecht aan dat voedselproductie meer is dan een manier om zo efficiënt mogelijk geld te verdienen. Wie tegen zo laag mogelijke kosten een product maakt dat nog net aan de minimumeisen voldoet, raakt niet alleen aan de grenzen van wat wettelijk aanvaardbaar is, maar verliest ook het zicht op de waarden waar de Nederlandse land- en tuinbouw voor staan: een goed en eerlijk product, dat het waard is om te worden geserveerd en geconsumeerd en waar de primaire producent met recht trots op kan zijn.

Paul heeft gelijk: op sommige plekken is de industrie doorgeschoten: consumenten krijgen paard, waar rund is beloofd; vleesproducten worden met (toegestane) eiwitten behandeld waardoor het volume toeneemt; waar antibiotica aan de voordeur zijn uitgebannen, worden ze via de achterdeur toch toegepast.

Er is echter een kanttekening die LTO-voorman Albert Jan Maat terecht maakt: “In de hele voedselketen is de allerlaagste prijs dominant. Daar moeten we vanaf.” Als daaraan is voldaan kan en moet de discussie over de cultuur in de voedselketen ook gevoerd worden. De wet is een ondergrens, een vangnet – niet de maat der dingen.