Zuivelcrisis?

‘Landbouwministers vrezen zuivelcrisis’ kopte Boerderij een paar maanden geleden. Het Russische invoerverbod, de vraag- en aanbodontwikkeling op de wereldmarkt en het verdwijnen van de quotering zouden tot grote problemen op de Europese zuivelmarkt leiden.

Tja, als je de instrumenten om de markt te reguleren afschaft, moet je niet verbaasd zijn dat er af en toe een situatie ontstaat waarbij je als minister met de handen in het haar zit.

Ook LTO-melkveevoorman Romijn stelde onlangs dat ‘Europa verdrinkt in de melk’. Daarentegen denkt de nieuwe EU-landbouwcommissaris Phil Hogan, de eerstverantwoordelijke voor het zuivelbeleid, dat er geen crisis komt omdat de groei van de melkproductie wordt opgevangen door de export. De Europese Commissie verwacht tot 2020 een productietoename van 12 à 14 miljoen ton, veel meer dan een paar jaar geleden werd verwacht. Dan zou de export in vijf jaar ongeveer moeten verdubbelen; dat lijkt mij nogal optimistisch.

Sowieso roepen allerlei voorspellingen over de zuivelmarkt vragen op. Zo stelde een directeur van een Franse landbouwbank een tijdje geleden dat de vraag naar zuivel de komende tijd zal groeien met 2,3 procent per jaar en de productie met 1,8 procent. Zo’n verschil tussen productie- en afzetgroei kan echter nooit lang bestaan. Als de voorraden uitgeput raken, moeten productie en afzet gelijk oplopen; je kunt geen kaas of boter eten die niet is geproduceerd.

Hoge prijzen lokken extra productiegroei uit, al duurt het vaak even voordat die echt op gang komt. Intussen blijven de prijzen hoog. Het resultaat is vaak een te sterke uitbreiding van de productie(capaciteit) en dalende prijzen. Het lijkt erop dat nu zo’n proces gaande is.

Ik weet niet of er een zuivelcrisis komt. Maar als de melkprijs in 2015 op zo’n 33 cent komt en er verder niets verandert, zal het bedrijfsinkomen van de gemiddelde Nederlandse melkveehouder rond het nulpunt liggen. Sommigen zullen dit als een crisis ervaren. Het is maar goed dat de vooral door Nederland bepleite zachte landing niet is doorgegaan, want dan zou de Europese zuivelmarkt nog meer uit balans zijn geweest.