Kabinet zet vol in op verduurzaming

Het kabinet heeft op Prinsjesdag zijn plannen bekendgemaakt. Een overzicht van de plannen van de ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu, die betrekking hebben op de agrarische sector.

Vernieuwen, verduurzamen en verbinden. Dat is het thema van de kabinetsplannen op het gebied van Economische Zaken voor 2017. “Verduurzamen is de randvoorwaarde om groei te realiseren die ook op langere termijn houdbaar is”, vinden minister Henk Kamp en staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken.

Robuust voedselsysteem ontwikkelen

Het kabinet gaat het vierde en laatste jaar van de regeerperiode in: tijd voor het uitwerken van plannen die eerder gelanceerd zijn. Centraal bij het nieuwe beleid staat het ontwikkelen van een robuust voedselsysteem dat schokken kan opvangen en blijft functioneren, ook als er sprake is van geopolitieke spanningen, maar ook klimaatverandering, afnemende biodiversiteit en milieuvervuiling.

“De landbouw kan hieraan bijdragen door geavanceerde productiemethoden te gebruiken, verspilling te voorkomen en bijvoorbeeld mineralen uit dierlijke mest terug te winnen.” Het kabinet wil naar een voedselsysteem dat niet bijdraagt aan klimaatverandering, maar deze juist helpt op te lossen.

Meer transparantie over herkomst voedsel

Het voedselsysteem moet helpen om de volksgezondheid te versterken en daarmee de kosten van de volksgezondheid te verlagen. Via de VoedselAgenda wil Van Dam dit realiseren. Aan de zijde van de consument van de voedselketen wil Van Dam meer transparantie realiseren over de herkomst van het voedsel. Als consumenten weten waar het voedsel vandaan komt en hoe gezond en duurzaam het is, kunnen zij bewuster kiezen, vindt het kabinet.

Dat moet voor producenten een stimulans zijn om voedsel op de markt te brengen dat goed scoort op het gebied van gezondheid, dierenwelzijn en milieu. Omdat slechts 2% van de Nederlanders voldoende groente en fruit eet, gaat het kabinet de consumptie hiervan stimuleren. Voor de VoedselAgenda heeft Van Dam €20 miljoen vrijgemaakt.

Vleeskeuring opnieuw in overheidshanden

Na een aantal voedselschandalen heeft het kabinet besloten om – in reactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over risico’s in de vleesketen – de vleeskeuring opnieuw in overheidshanden te brengen. Daarvoor zal in 2017 een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) worden opgericht.

Bij de voorjaarsnota had het ministerie al aangekondigd de komende 3 jaar in totaal €66 miljoen extra uit te trekken voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Verlaging van de keuringstarieven voor de boer is Van Dam vooralsnog niet van plan door te voeren.

Verdere verduurzaming in de landbouw

De verduurzamingsslag in de landbouw moet verder worden voortgezet. Kamp en Van Dam zijn tevreden over de resultaten die tot nu toe geboekt zijn bij het antibioticabeleid en op het gebied van dierenwelzijn, waaronder de weidegang van koeien en groepshuisvesting voor zeugen. Voor verdere verduurzaming zal in 2017 het actieprogramma gewasbescherming naar aanleiding van de nota ‘Gezonde groei, duurzame oogst’ uitgevoerd worden. Ook de invoering van het fosfaatrechtenstelsel voor de melkveehouderij moet bijdragen aan het verduurzamen van de sector.

Grenzen stellen aan veehouderij

Het kabinet komt eind dit jaar met een wetsvoorstel om gemeenten en provincies de mogelijkheid te geven om grenzen te stellen aan de veehouderij in verband met het effect op de volksgezondheid. Daarnaast wil het ministerie samen met overheid, sector en andere betrokkenen met een gezamenlijke aanpak komen tegen emissies uit stallen.

Natuurbeleid op zelfde voet voortzetten

Bij het natuurbeleid verandert er weinig. De ingeslagen weg met het Natuurpact, de Rijksnatuurvisie en de invoering van de nieuwe Natuurbeschermingswet wordt voortgezet. Het ministerie constateert dat de uitvoering van de Natura 2000-beheerplannen en de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland effect hebben: het gaat gemiddeld beter met de plant- en diersoorten in de Nederlandse natuur, maar het herstel is beperkt.

Wetsvoorstel mededinging

Het kabinet dient in 2017 een wetsvoorstel in waarmee meer ruimte wordt geboden voor afspraken die duurzaamheid verbeteren. Dit gebeurt door duurzaamheidsafspraken algemene gelding te geven, waardoor ondernemers hierover onderling afspraken kunnen maken.

Borgstelling vervangt Garantieregeling Landbouw

Vanaf 2017 wordt de Garantieregeling Landbouw (GL) vervangen door de regeling Borgstelling MKB Landbouwkredieten (BL), die meer in lijn is met de bestaande regeling voor het MKB. Het percentage waarvoor de overheid garant staat verlaagt van 80 naar 70% om de regeling beter kostendekkend te krijgen. De totale borgstelling voor een onderneming kan maximaal 70% van €2,5 miljoen bedragen. Voor financiering van marktinnovaties op het gebied van dierenwelzijn en milieu is een Garantieregeling Marktintroductie Innovatie (GMI) in het leven geroepen, speciaal voor de veehouderij, glastuinbouw en vollegrondsgroenteteelt.

Meer geld voor bevorderen export

Om de export te stimuleren, trekt het kabinet structureel €10 miljoen per jaar extra uit om de concurrentiepositie van Nederland in het buitenland te verbeteren, bijvoorbeeld via handelsmissies.

Energieagenda start in 2017

Het kabinet begint in 2017 met de uitvoering van de Energieagenda, die de toekomst van het energiebeleid vorm geeft. Het kabinet heeft €41 miljoen beschikbaar voor innovaties via de Demonstratieregeling Energie-Innovatie. Voor de stimulering van de productie van duurzame energie is via de SDE+-regeling in 2017 €9 miljard beschikbaar.

Voortzetting programma’s lucht- en waterkwaliteit

Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit wordt verlengd, onder andere vanwege ‘hardnekkige knelpunten in bepaalde gebieden, zoals die met intensieve veehouderij (fijn stof)’, staat in de begroting van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het NSL zou per 1 januari van volgend jaar ophouden.

Het ministerie van I&M zal bij de rapportages over de waterkwaliteit rekening houden met bij voorbeeld fosfaatrijke kwel of andere bronnen van fosfaat buiten de landbouw. Bovendien zal inzichtelijk gemaakt worden dat bedrijven die gebruikmaken van derogatie van de Nitraatrichtlijn relatief goed scoren qua waterkwaliteit.

Meer aandacht voor volksgezondheid in milieubeleid

Volksgezondheid krijgt meer aandacht in het milieubeleid. In 2017 komt daarvoor een zogenoemde beleidsaanpak nieuwe risico’s. Er komen nieuwe instrumenten die moeten waarborgen dat de veiligheid van mens en milieu is gewaarborgd bij de toepassing van biotechnologie. Op korte termijn komt er een actieplan asbest, waarmee de sanering van asbestdaken versneld op gang moet komen. De subsidieregeling verwijdering asbestdaken wordt voortgezet.