Boerderij
‘Brexit’ doet boeren pijn
Een Brits vertrek uit de EU is slecht voor de Nederlandse boer. De Britse koopkracht neemt af en importtarieven zullen de handel ontmoedigen.
Een ‘Brexit’ kan voor de Nederlandse landbouw pijn doen. De Britten verliezen koopkracht, de handel zal weer moeten wennen aan importtarieven en sanitaire en fytosanitaire standaarden gaan weer uit elkaar lopen.
Kans Brexit is reëel
Op 23 juni spreken de burgers van het Verenigd Koninkrijk (VK) zich in een referendum uit over het lidmaatschap van de Europese Unie. De kans dat de Britten voor een vertrek uit de EU kiezen, is reëel. In een opiniepeiling op 6 juni van Yougov in opdracht van ITV sprak 45% van de ondervraagden zich uit voor een ‘Brexit’ en 40% tegen. Volgens het Centraal Planbureau kan een ‘Brexit’ de Nederlandse voedselverwerkende industrie een productieverlies opleveren van 5,5%.
Schade landbouw lijkt mee te vallen
Voor de Nederlandse land- en tuinbouw lijkt een ‘Brexit’ minder schadelijk, een ver-van-mijn-bed-show, maar toch ook een groot risico. Om te beginnen krimpt de interne markt van de EU met 64 miljoen koopkrachtige consumenten. Over en weer kunnen importtarieven opnieuw worden ingesteld, wat hoge kosten met zich meebrengt die de handel door kan geven aan de schakels verder voorin de keten.
Een ‘Brexit’ kan ook leiden tot een verdere verzwakking van het Britse pond, waardoor Nederlandse producten voor Britse afnemers duurder worden. Econoom Nico Klene van ABN Amro rekende enkele scenario’s door. ABN Amro acht de kans groot dat de Britten bij de EU blijven, maar als de Britten vertrekken, zal het wanordelijk zijn.
De EU zal zich in onderhandelingen hard opstellen om andere lidstaten te ontmoedigen ook uit de EU te stappen. Klene denkt dat waar de euro nu 85 pence waard is, dat na een wanordelijke ‘Brexit’ een vol pond kan zijn. Daarmee verliest het pond dus 18% aan waarde. Als de Britten binnen de EU blijven, zal de koers 78 pence bedragen.
Foto: Google
ForFarmers kan mogelijk profiteren van ‘Brexit’
Binnen de Nederlandse agribusiness neemt veevoerconcern ForFarmers een aparte positie in. Het bedrijf is niet bang dat door een ‘Brexit’ de exporten naar het Verenigd Koninkrijk (VK) zullen afnemen. Het sinds twee weken beursgenoteerde bedrijf produceert ín het VK en vóór het VK. In 2012 kocht ForFarmers de Britse, leidende speler BOCM Pauls.
Vion
De stap naar de andere kant van de Noordzee kwam als een verrassing. Het gros van de Nederlandse agribusiness richt zich doorgaans op Duitsland, België en Midden- en Oost-Europa om te groeien. De Britse landbouw zit anders in elkaar en is op zichzelf gericht, wordt vaak gezegd. Vleesreus Vion bijvoorbeeld vertilde zich toen het in 2008 Grampian kocht. In 2012 zag Vion zich gedwongen om dit bedrijf bij gebrek aan succes weer te verkopen.
Groei ForFarmers
Voor ForFarmers is de Britse markt inmiddels goed voor ongeveer een derde van de totale omzet die in 2015 € 2,2 miljard betrof. Mocht het tot een Brexit komen en het pond devalueert, dan leidt dat wellicht tot groei voor ForFarmers in het VK. De Britse varkenssector kan maar ongeveer in
60% van de binnenlandse vraag voorzien. Met een gedevalueerde pond is het een stimulans om niet te hoeven importeren en gesteund door de actie ‘Buy British’ zou dit kunnen leiden tot een groei in de varkenssector en dus extra vraag naar varkensvoer.
Meer kip, minder rundvlees
De economie van het VK kan procenten minder hoog uitvallen dan normaliter het geval was geweest of zelfs in een recessie geraken, waardoor de Brit minder te besteden heeft. Omdat voedsel een basisbehoefte is, verwacht ABN Amro geen dalende volumes. Het boodschappenmandje wordt wel gevuld met goedkopere producten, ten koste van de luxeproducten waarop meer marge wordt gemaakt. Meer kip en minder rundvlees, bijvoorbeeld.
Maar er zijn ook indirecte effecten. Met het VK verliezen handelsgezinde landen als Nederland, Denemarken en Zweden een belangrijke bondgenoot in Europese beslissingsfora. De macht van de Duits-Franse as, maar ook van de meer protectionistische Zuid-Europese landen, neemt toe. De kans op handelsakkoorden met bijvoorbeeld de VS of Japan neemt dan af.
Kleine kans op ‘Nexit’ na ‘Brexit’
Een ‘Brexit’ is ook ongunstig omdat het een domino-effect teweeg kan brengen. De kans dat op een ‘Brexit’ een ‘Nexit’ volgt, lijkt klein. Volgens peilingen wil slechts 40% van de Nederlanders een referendum over het EU-lidmaatschap en is een ruime meerderheid voor een blijvend lidmaatschap. Elders zou de uitgang wel kunnen worden gezocht.
Het VK is voor de Nederlandse land- en tuinbouw van groot belang. ABN Amro becijferde dat 5% van de toegevoegde waarde in de agrarische sector voortkomt uit de export naar het VK. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek voerde Nederland in 2015 voor €7,9 miljard aan agrarische producten uit naar het VK, dat daarmee na Duitsland de grootste afnemer van Nederlandse producten was.
Het VK is bovendien een groeimarkt. In het jaar 2000 bedroeg de exportwaarde €4,7 miljard en in 2010 €6,3 miljard. De Britten kopen vooral groente en fruit, vlees en vleeswaren, bloemen en planten en veevoer. De export van groente en fruit kwam in 2015 uit op €1,9 miljard en betrof voor het grootste deel tomaat, ui, paprika, komkommer en peer.
Foto: Ronald Hissink
Britten gek op Hollandse kip
De export van vlees en vleeswaren volgt met €1,4 miljard op de tweede plaats. De Britten kopen met name veel bacon en kip. De Hollandse kip is zeer in trek bij de Britten, die zelf ook relatief veel kip naar Nederland exporteren. De export is over veel bedrijven verdeeld. Voor marktleider Vion staat een omzet van ongeveer €224 miljoen (2015) op het spel.
Opvallend is dat de Britten weinig zuivel importeren. Vorig jaar ging voor minder dan €250 miljoen aan zuivelproducten naar het VK, waarvan het voor de helft kaas en wrongel betrof. Nederland verliest in het VK de aansluiting bij lokale en Ierse producenten. Het VK is ook een vrij grote importeur van Nederlandse diepvriesaardappelen, in de vorm van frites.
Niet alleen is de Britse import van Nederlandse landbouwproducten omvangrijk, Nederland realiseert ook een groot handelsoverschot met agrarische producten. In 2015 importeerde Nederland voor €2 miljard aan met name vlees, dranken en bereide voedingsmiddelen. De importwaarde is sinds 2000 met €900 miljoen gedaald en de Nederlandse ruilvoet dus met miljarden verbeterd.
Een ‘Brexit’ kan deze groeicurve omdraaien. De pijn die in de agrarische handel zal worden gevoeld, sijpelt langzaam maar zeker door naar de primaire boer en tuinder.
Voor ‘Brexit’, tegen beter weten in
Britse boeren behoren niet tot de grootste fan van Jean-Claude Juncker en Co. Volgens een peiling is 66% van de Britse boeren voor een Brits vertrek uit de EU.
Volgens een enquête van Farmers Weekly, het Britse zusterblad van Boerderij, zijn de meeste boeren eurosceptisch om redenen die het boerenerf ontstijgen. Ze noemen zelfbeschikking,
massa-immigratie en nationale veiligheid. Hoofdredacteur Philip Clarke spreekt in zijn commentaar van ‘een persoonlijke, zelfs emotionele keuze’.
Hij voegt eraan toe dat diegenen voor wie de welvaart van de landbouw het belangrijkst is, het beste tegen een vertrek kunnen stemmen.
‘Weinig landbouwargumenten’
Clarke ziet weinig in de landbouwargumenten voor een vertrek uit de EU. De vertrekcampagne zegt bijvoorbeeld dat de Britse handel geen structurele schade zal oplopen. Het VK zal een vrijhandelsdeal met de EU nastreven die lijkt op de deals die de EU met Zwitserland en Noorwegen maakte. Zonder de Fransen, Duitsers en Italianen, aldus de ‘vertrekkers’, zal het voor de Britten ook gemakkelijker zijn een vrijhandelsdeal met de VS of China te sluiten.
De vraag is of de EU wel snel een akkoord wil sluiten. De kans is groot dat de EU een precedent wil scheppen: wie vertrekt, zal pijn lijden.
‘Meer concurrentie voor Britse boeren’
Het hoofd van de WTO, Roberto Azevêdo, verwacht intussen dat het VK met de ruim 160 lidstaten van de wereldhandelsorganisatie opnieuw tot een vergelijk moet komen. Een proces dat jaren kan duren, aldus de Braziliaan.
Het VK zal uiteindelijk een liberalere koers varen dan voorheen. Voor Britse boeren betekenen meer open grenzen meer concurrentie. Op dit moment krijgen Britse boeren jaarlijks zo’n €25 miljard steun. Brexit-voorstanders benadrukken dat het VK netto meer betaalt aan de EU dan het ontvangt. In theorie is er na een ‘Brexit’ voor de Britse overheid ruimte om net zoveel of meer landbouw- en plattelandssteun te verstrekken. Clarke betwijfelt of dit gebeurt: de Britse regering heeft zich in Brussel altijd hardgemaakt voor het terugdringen van de landbouwsubsidies.
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht