‘Aanpassen dubbele boetes kan niet’

Het aanpassen van de boetes voor overtredingen waarvoor boeren ook worden gekort op hun inkomenstoeslag van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid kan niet.

Dat schrijft staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken in reactie op moties van SGP-Kamerlid Elbert Dijkgraaf. Ook het aanpassen van het boetebeleid bij de meststoffenwet is volgens Van Dam niet nodig. SGP vindt dat de boetes bij lichte overtredingen buitensporig hoog zijn.

Dubbele boetes

De dubbele boetes zijn een gevoelig punt in de agrarische sector. Bij een overtreding kan een boer naast een bestuurlijke boete voor dezelfde overtreding ook een korting op zijn inkomenstoeslag krijgen. SGP pleit ervoor om bij het opleggen van een waarschuwing of korting op de premie rekening te houden met de bestuurlijke boete die voor dezelfde overtreding wordt opgelegd. Van Dam reageert dat dit niet kan vanwege Europese regelgeving.

Bij het Europese Hof zijn hier meerdere rechtszaken over geweest. Het Hof heeft vastgesteld dat de korting op de premie dient ter bestrijding van onrechtmatigheden binnen het GLB, die het beleid mogelijk kunnen ondergraven. “Europese steunregels gelden uitsluitend voor de marktdeelnemers die er in alle vrijheid voor hebben gekozen een beroep op die steunregels te doen”, legt Van Dam uit.

Goed financieel beheer verzekeren

Het kortingbeleid van het GLB moet goed financieel beheer van de openbare middelen van de EU verzekeren. Als er bij het opleggen van Europees vastgestelde korting rekening gehouden zou worden met de boetes die in lidstaten worden vastgesteld, zou dat de werking van het eigenstandige Europese kortingensysteem ondergraven, aldus Van Dam.

SGP vindt dat de boetes op inkomenstoeslagen bij overtredingen van randvoorwaarden van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in sommige gevallen buiten alle proporties zijn.

Van Dam zegt dat er in de praktijk daadwerkelijk rekening wordt gehouden met de ernst en omvang van het niet naleven van de regels.

Te mild sanctiesysteem in het verleden

In 2014 werd aan 881 relaties een randvoorwaardekorting opgelegd en werd bij 578 relaties een kleine overtreding geconstateerd waarvoor geen korting is opgelegd. In 2013 werd bij 856 relaties een randvoorwaardekorting opgelegd en werd bij 709 relaties een kleine overtreding geconstateerd waarvoor geen korting is opgelegd.

“De Europese Commissie heeft in het verleden aangegeven dat Nederland een te mild sanctiesysteem had; in verband hiermee zijn bij besluit van de Europese Commissie van 22 juni 2015 correcties opgelegd over de jaren 2009, 2010 en 2011 van in totaal €5.836.658. Tegen deze correcties loopt nu overigens een procedure voor het Gerecht”, meldt Van Dam.

‘Mestboetes worden al aangepast’

SGP vindt ook dat de hoogtes van mestboetes moeten worden aangepast aan de aard van de overtreding. Van Dam zegt dat de Algemene wet bestuursrecht (Awb) de mogelijkheid biedt om bestuurlijke boetes in het kader van de meststoffenwet naar beneden bij te stellen, als de aard van de overtreding of bijzondere omstandigheden daar aanleiding toe geven. Ook zijn er overtredingen waar de boete al standaard wordt verlaagd, aldus Van Dam. Zo is de boete bij het – zonder opzet – vergeten aan te melden voor derogatie maximaal €2.000, terwijl het boetebedrag op basis van de meststoffenwet zou uitkomen op €30.000 voor een gemiddeld bedrijf.

Van Dam schrijft dat er in de praktijk gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid om boetes te verlagen. “Vanaf 2014 tot begin 2016 zijn in totaal 825 bestuurlijke boetes opgelegd voor overschrijding van de gebruiksnormen of de verantwoordingsverplichting van de mestwetgeving. Op dit totaal was het boetebedrag, zoals opgenomen in de primaire beschikking, bij 134 beschikkingen lager dan het bedrag dat voor de overtreding is opgenomen in de mestwetgeving.”

Boetestelsel kritisch uitvoeren

Vanwege de kritiek van SGP dat boeren in de praktijk te maken krijgen met onevenredig hoge boetes en teveel moeite moeten doen om boetes bijgesteld te krijgen, instrueert Van Dam uitvoeringsorganisatie RVO.nl wel om het boetestelsel kritisch uit te voeren. Het ministerie gaat het boetebeleid met een externe partij steekproefsgewijs beoordelen.