Handelsoorlog met China dreigt

De handelsconflicten tussen China enerzijds en de EU en VS anderzijds stapelen zich op. In het laatste hoofdstuk eist China erkend te worden als markteconomie, wat het veel lastiger maakt voor de EU en de VS Chinese dumping tegen te gaan. Voor de agribusiness in de EU staat een miljardenexport op het spel.

China bindt binnen de wereldhandelsorganisatie WTO de strijd aan met de EU en de VS. De Chinese regering vindt dat de Westerse mogendheiden China moeten erkennen als markteconomie. Als dat gebeurt, zal het voor de EU en de VS vermoedelijk een stuk lastiger worden om antidumpingheffingen tegen Chinese exporten in te stellen.

Het conflict lijkt beperkt, maar volgt op een reeks andere lopende conflicten tussen China en de EU, en de VS. Als het spel hoog wordt gespeeld, kan een handelsoorlog volgen. Die zou voor de agribusiness duur kunnen uitpakken. De EU exporteert jaarlijks voor meer dan €10 miljard aan agri- en foodproducten naar China. Alleen de export naar de VS is groter.

China heeft een formele klacht ingediend bij de WTO, waarbinnen bijna alle landen wereldwijd handelsregels hebben afgesproken. Het land werd vijftien jaar geleden lid van de WTO en zegt dat volgens artikel 15 van de toetredingsovereenkomst China vanaf 11 december dit jaar automatisch moet worden erkend als markteconomie.

China speelt vals

De EU en de VS weigeren hier vooralsnog mee akkoord te gaan, omdat China nog altijd een sterk door de staat gestuurde economie heeft. Zo domineert een groot aantal staatsbedrijven de economie. Een zo’n bedrijf is chemiereus ChemChina, dat in Europa probeert zaden- en gewasbeschermingsreus Syngenta op te kopen. Een ander voorbeeld is Cofco, dat het Nederlandse graanhandelshuis Nidera kocht.

Ook stuurt China de import. Toen prijzen van geïmporteerde babymelkpoeder torenhoog werden, dwong het land leveranciers tot prijsverlagingen. In China is ook alle grond van de staat. Mensen kunnen land slechts leasen voor een periode van maximaal 70 jaar. De wisselkoers komt weinig transparant tot stand, patenten worden nauwelijks beschermd en produceren in China kan vrijwel alleen via joint-ventures.

Zolang China niet wordt erkend als markteconomie, kunnen de EU en VS hun antidumpingheffingen baseren op een derde ‘surrogaatland’. Dumping betekent dat een land producten in het buitenland verkoopt onder de productiekosten in eigen land, of de prijzen die het in eigen land hanteert. Het gebruik van productiekosten of prijzen in een derde land maakt het relatief eenvoudig antidumpingheffingen in te stellen.

Handelsoorlog dichterbij

Het conflict kan volgens waarnemers escaleren tot een handelsoorlog. Het is immers niet de enige kwestie. China heeft verbolgen gereageerd over uitlatingen van aankomend Amerikaans president Donald Trump. De politicus zei bereid te zijn importheffingen in te stellen om China te straffen voor wat hij ziet als oneerlijke handelspraktijken. Trump schoffeerde China diplomatiek door met de Taiwanese president te bellen.

Ook is de regering-Obama er niet in geslaagd met China afspraken te maken over landbouwsubsidies. De VS stelt dat China sinds de toetreding tot de WTO in 2001 voor $100 miljard aan ongeoorloofde subsidies heeft verstrekt voor de teelt van rijst, tarwe en mais. Als de VS een zaak binnen de WTO wint, kunnen de Chinezen voor miljarden aan strafheffingen verwachten.

China heeft laten doorschemeren terug te kunnen slaan met heffingen tegen bijvoorbeeld auto’s, maar ook soja en mais.