‘Redelijk boereninkomen moet pijler beleid blijven’

De directe betalingen in het Europees landbouwbeleid dienen niet meer het doel waarvoor ze bedoeld waren: de zekerheid van een geregeld inkomen voor de boer. Dat vindt Cees Veerman, voorzitter van de werkgroep Agrarische Markten.

Steeds vaker wordt de inkomenssteun gestoken in grond of in het bedrijf, waardoor boeren in de problemen komen als ze door een tegenvallende markt moeten interen. De Europese Unie heeft een modern landbouwbeleid nodig om dat probleem op te lossen, vindt Veerman.

Marktgericht beleid blijven voeren

Als het aan Veerman ligt, blijft de Europese Commissie zich richten op een marktgericht beleid. Maar, zegt Veerman in een toelichting, de agrarische productie is van een geheel andere orde dan industriële productie. Boeren hebben te maken met weersinvloeden, met het klimaat, met plagen en ziekten – allemaal factoren die het werk als agrarisch ondernemer onzeker maken. Instrumenten om boeren zekerheid te bieden zijn er wel, maar ze zijn onvoldoende bekend.

Toegang tot kredieten wordt voor boeren moeilijker, door de op zich gerechtvaardigde strengere regels voor de banken. Een oplossing daarvoor is bijvoorbeeld de inzet van Europese garantiefondsen.

Veerman zegt als onderzoeker geen prioriteiten te hebben, al ziet hij wel dat de oneerlijke handelspraktijken in de discussies hoog opspelen, evenals de veronderstelde beperkingen van de mededingingsregels.

Zo stabiel mogelijk boereninkomen

De werkgroepvoorzitter ziet in verschillende lidstaten manieren waarop boeren met inzet van meer partijen (banken, zuivelfabrieken, boerencoöperaties) een zekere stabilisering van hun inkomen bewerkstelligen. Het wegnemen van prijsschommelingen is één ding, het realiseren van een eerlijk en redelijk prijsniveau is een ander aspect. Daarvoor moet de boer marktmacht kunnen organiseren, zegt Veerman. Of de Europese concurrentieregels de boeren werkelijk parten spelen, is volgens Veerman de vraag. Je heb echter wel een gespecialiseerde jurist nodig om de juiste weg te vinden. En dat kan niet de bedoeling zijn, vindt hij. Laat de Europese Unie eens met een eenvoudig, voor boeren begrijpelijk stelsel van regels komen. Daardoor kunnen ze hun onderhandelingsmacht versterken.

Mocht er dan nog onenigheid zijn, dan zou een arbiter klachten kunnen beoordelen. “Dat moet geen gewone leeuw zijn, maar een leeuw met tanden. En niet twee tanden, maar een hele bek vol tanden”, aldus Veerman tijdens de presentatie van zijn plan.