Nog steeds te veel nitraat in Vlaams grondwater

De resultaten van het Vlaamse mestactieplan vallen tegen. Het grondwater bevat nog te veel nitraat. Niet de beoogde 5, maar 20% van de meetpunten zit boven de 50 milligram per liter.

De doelstellingen van het mestactieplan MAP 5 (2015-2018) zullen niet worden gehaald in landbouwgebieden in Vlaanderen. Dat concludeert de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in haar jaarlijkse evaluatie van de oppervlaktewaterkwaliteit.

MAP-meetplaatsen

Normaal mag in 2018 nog in maximaal 5% van de MAP-meetplaatsen de drempelwaarde van 50 milligram nitraat per liter overschreden worden. Op dit moment overschrijdt nog 1 op 5 meetplaatsen die norm en is er weinig ontwikkeling in het aantal meetplaatsen met overschrijdingen.

De doelstelling van het vorige mestactieplan (MAP 4) was om het aandeel meetplaatsen met een overschrijding van de drempelwaarde te doen dalen tot minder dan 16%, nu moet MAP 5 (2015-2018) ervoor zorgen dat de overschrijding tegen 2018 wordt teruggedrongen tot maximaal 5% van de meetplaatsen. Uit nieuwe VMM-cijfers blijkt dat 20% van de meetplaatsen nog oranje of rood kleurden.

Orthofosfaatnorm

Deze 20% geldt als een status quo ten opzichte van de winterjaren 2013-2014 en 2014-2015. Ter vergelijking: in 2002-2003 bedroeg het overschrijdingspercentage nog 30, al telde het meetnet toen slechts een kwart van de huidige meetpunten. Met een percentage overschrijdingen van 20 behaalt Vlaanderen in 2016 dus nog steeds niet de doelstelling van 2014, aldus de VMM. Daarnaast voldoet nog geen kwart van de meetplaatsen aan de norm voor de fosfaatsoort orthofosfaat. Het percentage meetplaatsen dat de norm overschrijdt, ligt voor winterjaar 2015-2016 op 77.

Succes in Denderbekken

Er is slechts één gebied dat de doelstelling voor 2018 momenteel al haalt, het Denderbekken, tussen Antwerpen, Gent en Brussel. Zes andere ‘bekkens’ halen de doelstelling voor 2014. De grootste problemen zijn er in Boven-Schelde, IJzer, Leie en Maas. Ook het Maasbekken en het Leiebekken hebben de afgelopen vijf winterjaren nog weinig vooruitgang geboekt.

Geen gunstige resultaten

“De meetresultaten voor winterjaar 2015-2016 voor nitraat in het MAP-meetnet oppervlaktewater zijn niet gunstig”, zo concludeert de VMM zelf. “Al drie winterjaren op rij is er weinig evolutie te merken. Met 20% meetplaatsen met minstens één overschrijding lijkt de doelstelling voor 2018, zijnde maximum 5% meetplaatsen die de drempelwaarde overschrijden, onhaalbaar.”

Overproductie van mest

Voor natuur- en landschapsorganisatie Natuurpunt illustreren de cijfers dat het mestbeleid van Vlaams minister Joke Schauvliege “over de hele lijn faalt”. “Niet alleen onze drinkwaterproductie en het leven in de waterlopen komt hiermee in het gedrang”, zegt Freek Verdonckt van Natuurpunt. “Op het veld geraakt men de moed kwijt. Akkerbouwers blijven met opeenvolgende mestactieplannen opdraaien voor de bron van het probleem: een veestapel die meer mest produceert dan we in Vlaanderen kwijt kunnen.” Al is de evaluatie van MAP 5 pas voor volgend jaar gepland, toch roept Natuurpunt op om het debat nu al op te starten. De vereniging vreest een ingebrekestelling van Europa.