Nieuwe start na ernstige stormschade

Het bedrijf van Jan en Martha Bos valt op. Niet alleen omdat er roodbont vee in de wei loopt terwijl zwartbont in deze streek gebruikelijk is. Het is ook de fraaie nieuwe schuur in Groningse stijl. Het zat helemaal niet in de planning om die schuur te vernieuwen, maar een zware storm gooide letterlijk de plannen om. Dat gebeurde in het najaar van 2013 toen het noorden van het land geteisterd werd door windkracht 11.
Een maand eerder was de bouw gestart van een nieuwe ligboxenstal. De oude bleef in gebruik tot de nieuwe af zou zijn. “Je moet toch kunnen melken.”

Veel natuurgeweld in de streek

De naderende storm maakte aanvankelijk niet veel indruk. Jan en Martha wonen in een streek waar gaswinning regelmatig tot aardbevingen leidt. Ze hebben al heel wat natuurgeweld meegemaakt. Vandaar dat ze dachten: het zal met die storm zo’n vaart wel niet lopen. Maar Martha stond net de was op te hangen toen Jan binnen kwam en zei: “Zet je auto ergens anders neer, want de dakplaten van de oude stal laten los.”

Zijkant schuur lag omver

Het was rond het middaguur. Martha had stoofpeertjes op het vuur staan. 
“We gingen eerst maar eten.” Nauwelijks zaten ze aan tafel toen er glasgerinkel klonk. Het raam van het kantoor lag eruit. Jan ging vervolgens kijken in de oude schuur direct achter het woonhuis, was binnen een paar tellen terug en riep: “Hou je vast, we gaan zo om!” Een flinke windvlaag deed de rest, de zijkant van de schuur lag omver. Martha ziet nog het vele stof: “Je zag haast niks.”
Snel deden ze wat spullen in een boodschappentas. Aan verzekeringspapieren en foto’s dachten ze zo snel niet. Ze trokken hun jas aan en gingen via de voordeur naar buiten. “Achterom was te gevaarlijk.”

Hulp van het bouwbedrijf

Buiten zagen ze hoe hun bedrijf was toegetakeld. Een muur lag omver, het dak van de schuur er half af, golfplaten van de stal gescheurd, de koeien konden zo naar buiten kijken. En alles was ontzet. “De boel was total loss.” Martha weet nog hoe ze schrok van de grote roldeur die op de grond lag. “Vlak daarvoor had ik op die plek nog naar de storm staan kijken.”
Ze schudt haar hoofd: “Het was allemaal zó onwerkelijk. Zo bizar dat er in zo’n korte tijd zoveel kapot kan.”

Vooruit kijken

Meteen rees de vraag: wat nu? De bouwvakkers, die de afgelopen maand ­bezig waren geweest met de bouw van de nieuwe stal, kwamen juist langs rijden. Martha hield het busje aan en vroeg om hulp? En die hulp kwam. Het bouwbedrijf regelde alles, van de verzekering tot en met de herbouw. Jan: “Zij wisten veel beter dan wij hoe je zoiets aanpakt, het scheelde ons veel zorgen.”
In december stormde het wederom hard. Resterende golfplaten kwamen ­omlaag. In de gierende wind spanden ze stukken plastic om hooi en stro droog te houden.

Wachten op expert

De rommel opruimen, mocht niet. Ze moesten wachten op schade-experts, ook in verband met asbest. Al die tijd, maandenlang, woonden en werkten ze in een bouwval. Martha: “De wind blies door de kieren in de muren. Het was zo koud dat ik met mijn jas aan stond te koken.”
De herinnering aan alles grijpt Jan zichtbaar aan. Het duurde allemaal zo lang. Het enige wat hij wilde, was ­gewoon weer aan het werk gaan. Toen kwam het plan om, als ze toch aan het nieuwbouwen waren, meteen de oude keuken en het kantoor aan te pakken. Door alle drukte verloor Jan kilo’s aan gewicht. “Ik moest een broekriem kopen.”

Niet bang voor nieuwe schade

Inmiddels zijn de bouwactiviteiten bijna afgerond. Alles ziet er mooi en strak uit. Bang voor nieuwe stormschade zijn ze niet. Nieuwe aardbevingen vrezen ze evenmin. “Alles zit zo in elkaar dat het een stootje kan hebben.” Dat geldt ook voor hen samen. Ze zijn er sterker uitgekomen, vinden ze. Jan: “Wij kunnen op elkaar bouwen. Dat was al zo, maar nu helemaal.”
Wat ze straks eerst gaan doen? Jan: “Nou, gewoon aan het werk, zien dat we weer een beetje geld verdienen. En gezond blijven natuurlijk.”