Gesprek aangaan over hinder door veebedrijf

Zelfs als burgers, boeren en beleidsmakers het eens zijn over de feiten, dan nog is het niet eenvoudig om samen oplossingen te vinden voor de hinder of gezondheidseffecten uit de veehouderij.

Geitenhouder Jeannette van der Ven uit het Brabantse Oirschot en gemeenteraadslid Jeanne van Eert uit Venhorst-Boekel illustreerden – ondanks hun uitstekende onderlinge verhoudingen – dinsdag tijdens een bijeenkomst in Kamerik van het Kennisplatform Veehouderij en Humane Gezondheid dat het nog lastig is de juiste weg te vinden.

Gezondheid omwonenden borgen

Van Eert wil  af van de starre regelgeving die het boeren mogelijk maakt zich te verschuilen achter de verleende vergunningen. Daarvoor in de plaats wil ze graag andere regelgeving, die borgt dat  de gezondheid van omwonenden wordt beschermd, ongeacht verleende vergunningen. Geitenhouder Van de Ven wil de bocht niet zo kort nemen. “De situatie bij de veehouderijen is legaal ontstaan. Het wantrouwen van de burger neem je niet weg door meer regels en wetten”, stelt zij.

‘Omwonende staat machteloos’

Kan een maatschappelijke dialoog daar een bijdrage aan leveren? Van Eert heeft haar twijfels. Uiteindelijk is het vaak de juridische weg die de doorslag geeft, en als omwonende van overlast veroorzakende veebedrijven heeft zij het gevoel dan machteloos te staan. Zij erkent dat situaties vaak zijn ontstaan door dat omwonenden zich loyaal voelen met de boeren in de buurt.

Waar zit het wantrouwen?

Eigenlijk is dat de door Van de Ven gewenste situatie. Ooit sprak ze de hoop uit dat ze het voor elkaar zou krijgen dat omwonenden zouden zeggen: “Hé fijn! Een geitenbedrijf naast ons.” Ze heeft echter het gevoel dat soms niet uitmaakt hoe zeer zij en haar collega’s hun best doen. “Wij blijven het maar goed doen, maar als dat het wantrouwen niet wegneemt, waar zit dan de zorg écht?”

Wetenschappers oneens over geurhinder

Om het gesprek goed te kunnen aangaan, moet je het tenminste eens zijn over de beschikbare feiten. Dat is niet altijd eenvoudig, zo bleek tijdens een van de workshops, gehouden op dezelfde bijeenkomst in Kamerik.  Er was geen eenduidig antwoord op de vraag of geurhinder gezondheidseffecten heeft, en bovendien wordt geurhinder door wetenschappers op verschillende manieren verschillend beoordeeld.

Als de wetenschappers het onderling niet eens zijn, dan bevordert dat niet het vertrouwen van de burgers in de wetenschap, zo werd gesteld. Maar ondertussen moeten burgers soms hun geplande barbecue afzeggen, omdat de stank van een nabijgelegen veehouderij te erg is om nog van het geroosterd vlees te kunnen genieten.

Dat soort problemen zouden nog kunnen worden opgelost, zegt hoogleraar bestuurskunde Katrien Termeer. Als een burger wil barbecueën, kan hij bij de buur informeren of er activiteiten gepland staan die invloed op de stank kunnen hebben. Omgekeerd kan de veehouder de buurt waarschuwen als hij mest gaat uitrijden of overpompen.

‘Je hoeft het niet eens te zijn om elkaar te kunnen begrijpen’

Dat is wat anders dan een daadwerkelijke dialoog aangaan, liet  Termeer zien. Wat de deelnemers aan de dialoog vooraf voor ogen moeten hebben is dat de uitkomst van de dialoog nooit vaststaat. “Het is dus niet een kwestie van de ander overtuigen of nog één keer uitleggen hoe het zit.” Een dialoog leidt niet altijd tot oplossingen, maar er komt wel begrip over en weer. “Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn om elkaar te kunnen begrijpen.”

‘Naast economisch belang rekening houden met anderen’

Als het aan Jeanne van Eert ligt moet in elk geval in de dialoog niet alles worden weggelobbyd door politieke invloeden waar het economisch belang zegeviert.  Jeannette van der Ven:  “Maar lang niet iedere boer zit er zo in. Dat is een minderheid. Ik heb economische belangen, maar ik heb ook kinderen, werknemers en omwonenden met wie ik rekening houd.”