Emigranten ruiken soms nog de Hollandse koffie. Maar Duitse Feuerzangenbowle is zoveel lekkerder.
De Fries Hylke Speerstra, oud-journalist en boerenzoon, heeft een boek geschreven over Nederlandse boerenzoons en -knechten die na de Tweede Wereldoorlog emigreerden. Zij wilden boer blijven, maar dat was voor hen in Nederland niet mogelijk.
In de jaren vijftig en zestig vertrokken veel jonge boerengezinnen vooral naar verre landen als Canada, Nieuw-Zeeland, Australië en Zuid-Afrika. Vanuit Rotterdam vertrokken ze per boot en waren vaak wekenlang onderweg. De laatste decennia is die trend veranderd. Nu emigreren steeds meer jonge Nederlandse boeren naar landen binnen Europa.
Doorploeteren
Wij waren niet zo jong toen we uit Nederland vertrokken; rond ons 40ste waagde we de sprong. Makkelijk was het niet, maar toch hebben wij het zo veel makkelijker dan degenen die in de jaren vijftig van de vorige eeuw emigreerden. Neem nu de boeken van Wil den Hollander, boerin in Frankrijk. Deze Zeeuwse boerenfamilie bleef doorploeteren, ondanks tegenslag op tegenslag. In de tijden dat wij het erg moeilijk hadden, heb ik die boeken gelezen. Soms met tranen in mijn ogen. Telkens dacht ik weer: dan valt het bij ons toch best mee. Tja, gedeelde smart...
Hollandse koffie
Net als Den Hollander schrijft Speerstra over heimwee, een gevoel dat nooit overgaat. Hij schrijft dat sommige oudere emigranten midden in de nacht wakker worden en pasgemalen Hollandse koffie ruiken. Ik ken het gevoel, maar dat heeft ook te maken met het winterbluestype dat ik ben. Een avondje klessebessen aan de telefoon helpt!
Wij hebben namelijk, in tegenstelling tot boeren als familie Den Hollander, nu internet en niet te vergeten een betaalbare telefoon. Voor ons is het zoveel makkelijker om ‘even over te komen’. Mensen die 50 jaar geleden of eerder emigreerden, vertrokken met de wetenschap dat ze hun ouders en familie niet meer terug zouden zien. Kun je het je voorstellen?
Pasgeleden kreeg ik een filmpje toegestuurd dat 50 jaar terug is gemaakt door een oom van Henk die met zijn gezin eind jaren vijftig vanuit Eemnes (U.) naar Nova Scotia in Canada is vertrokken. Na het begin word het filmpje wat minder bibberig, maar je kunt goed zien hoe de levensomstandigheden daar vroeger waren. Bij 6.30 minuten zijn interessante beelden te zien van hoe men daar toen hooide.
Heimweetijd
De wintertijd komt er weer aan, ik noem dat altijd heimweetijd. Het is wat rustiger en door de vele sneeuwbuien (40 centimeter in een nacht is hier normaal) ben je vaker aan huis gebonden. Zo heb je meer tijd om na te denken en dus te piekeren. Leuk hier in de omgeving zijn de Weihnachtsmarkte, de kerstmarkten. Méér dan gezellig, ook vanwege de glühwein-soorten die je echt nodig hebt, want koud kan het zijn in de vulkaan- en Schnee-Eifel.
Feuerzangenbowle
Afgelopen oud en nieuw hebben we bij de buren op straat een heuse bar uitgegraven in de sneeuw en er vuurpijlen, glazen, flessen wijn en champagne in geplaatst. Ik had mijn oude Haller 3-pits petroleumstel meegenomen en er een grote pan chocolademelk op warm gemaakt. Alfred, onze buurjongen, had wel het lekkerste (en leukste) gemaakt: Feuerzangenbowle.
Feuerzangenbowle is vernoemd naar de 'Feuerzange’, de vuurtang waarmee een met bruine rum overgoten 15 tot 20 centimeter lange suikerhoed (suikerkegel) wordt aangestoken, boven een pan met droge rode wijn, waarin kruidnagels, hele kaneelstokjes, steranijs, citroenen- en sinaasappelschillen zitten. De rum mag niet te sterk zijn (54 procent is goed), anders karamelliseert de suikerhoed in plaats van dat die smelt. Het is in Duitsland traditie om omstreeks kerst en oudjaar een Feuerzangenbowle te houden. Het liefst doet men dat buiten in de sneeuw met familie en/of vrienden. In de koude en donkere dagen rond kerst kan daar geen Hollandse koffie tegenop!