1950: Eindeloos zakken vullen met kunstmest

Kunstmest was na de tweede wereldoorlog niet aan te slepen. Het was goedkoop en veel makkelijker in gebruik dan stalmest. Dat kwam goed uit aangezien arbeidskrachten duur en moeilijk te krijgen waren. – Foto: Misset

Op deze foto uit 1950 worden in een fabriek zakken gevuld met kunstmest. Kalksalpeter, staat er op de zakken die handmatig, stuk voor stuk, onder de vulpijpen worden gehangen. Het was big business, kunstmest was niet aan te slepen sinds de productie begin 1900 fabrieksmatig plaats kon vinden.

Thomasslakkenmeel

Tot die tijd strooiden boeren veelal thomasslakkenmeel over hun percelen, een fosfaathoudend restproduct uit de hoogovens. De grond kleurde er zwart van, net als de mensen die de zakken op schouders droegen. Ook kwam zwavelzure ammoniak op de markt, dat werd vooral in de zeekleigebieden gebruikt.

Dit artikel is te lezen in Boerderij 17 van dinsdag 19 januari en is onderdeel van de rubriek Zo ging het toen

Boeren waren direct om

Nederlandse boeren waren van begin af aan om. Niet langer hoefden ze zich te laten beperken door de beschikbaarheid van compost en mest van hun eigen veestapel; je kon meststoffen gewoon kopen. Het CBS noteerde vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog een afname van 630.000 ton kunstmest. Dat was gigantisch vergeleken bij de 50.000 ton zo rond 1905.

Veel gebruikt

Per hectare was de Nederlandse boer de grootste kunstmeststrooier ter wereld. Alleen al aan stikstof ging er 39 kilo op een hectare, meer dan tien keer zoveel als in 1905. Dat was echter nog niks bij wat er na de oorlog zou gebeuren. Toen steeg het gebruik naar 300 kilo per hectare en zelfs nog meer.

Aankoopverenigingen

Het gebruik werd gestimuleerd door speciale aankoopverenigingen die de kunstmest goedkoop aan konden schaffen. Gebruiksadvies van een van de vele rijkslandbouwconsulenten deed de rest.