‘Emoties en frustraties, maar ook perspectief’

Bij veel boeren is de veerkracht eruit en de energie op. Maar je kunt wel íéts doen.

Mijn telefoon maakt geluid. Een appje: “Het gaat niet goed met me. Kunnen we snel een gesprek hebben?” Ik app terug: “Morgenmiddag is een afspraak uitgevallen, is dat snel genoeg?” Ik krijg een duimpje omhoog als bevestiging van de afspraak.

Hij heeft een moeizame bedrijfsovername achter de rug. Samenwerken met zijn ouders was lastig. Nu staat hij er alleen voor. De opgelegde beperking van minder eiwit in het voer is de laatste tik die hem doet wankelen op zijn benen. Slapen gaat slecht, de emoties zitten hoog net als de frustraties. Hij overziet niet meer wat er gebeuren moet.

Kloof tussen politiek en agrarische sector nog nooit zo groot

Deze boer is niet de eerste die het moeilijk heeft en zeker ook niet de laatste, vrees ik. Veel ondernemers voelen de frustraties en de druk die ik bij deze boer ervaar. In de strijd om stikstofruimte delft de melkveehouderij het onderspit. Er moet worden gebouwd in het land en dat mag wat kosten. De minister maakt een noodsprong waarbij het niet gaat om de uitvoering maar vooral om het resultaat op korte termijn. Nog nooit was de kloof tussen politiek en de agrarische sector zo groot.

Met strakke regulering druk je de creativiteit dood

Daarnaast gaat deze oplossing ten koste van de innovatiekracht van de sector. Met strakke regulering druk je de creativiteit dood. En creatief is de agrarische sector. Volgens een grote agrarische toeleverancier hebben boeren hun verantwoordelijkheid genomen en de afgelopen 30 jaar de stikstofuitstoot met 65% weten te reduceren. Kom daar eens mee aan bij de luchtvaart of industrie.

Een ander gevolg van dit beleid is dat het ten koste gaat van het welzijn van de betrokken ondernemers, hun gezinnen, families en bedrijven. Je wordt gedwongen energie te steken in zaken waarvoor je geen boer geworden bent. Bij velen is de veerkracht eruit en de energie op. En dat is precies de reden waarom deze boer mij een berichtje stuurde en ik aan zijn keukentafel naar hem luister.

Overeind blijven, maar ook sterker worden

Hij komt tot de conclusie dat hij maar beperkt invloed heeft op het beleid. Tegelijkertijd realiseert hij zich dat hij wel iets kan doen aan hoe hij zelf met de situatie omgaat. Dat lost de gevolgen van het beleid niet op, maar voorkomt wel andere, wellicht grotere problemen. Je gezondheid gaat voor alles, maar is ook jouw eigen verantwoordelijkheid.

We spreken af om daar op te focussen de komende tijd. Noem het overeind blijven of overleven maar ook: proberen sterker te worden en energie op te doen. We onderzoeken zijn mogelijkheden en maken een plan om er weer bovenop te komen.

Aan het eind van ons gesprek zijn de uitdagingen niet kleiner geworden en is er niets veranderd aan de gevolgen voor zijn bedrijf. Maar hij heeft wel de zaken op een rij gezet en een doel om na te streven. Dat geeft hem ruimte en perspectief. En dat is precies wat hij nu nodig heeft.