‘Burn-out: ondermijning van de draagkracht’

Hij is moe, uitgeblust en gefrustreerd. Het lukt hem niet meer, hij is helemaal op. Burn-out is een sluipmoordenaar, zeker voor boeren. Want even afstand nemen van het bedrijf is erg lastig.

Nooit is het werk af, er is altijd wat te doen. En zijn werk doet hij met volle inzet en overgave. Vorig jaar nog heeft hij de varkensstal zelf gerenoveerd. Het jaar daarvoor is de nieuwe melkstal geplaatst.

Er is geïnvesteerd in grond, want dat paste in de groeistrategie. Het bestuur van de regionale belangenvereniging deed een beroep op hem: hij kon zo goed verwoorden wat er speelde in de sector. Hij werd lid. In de kerk en ‘op de buurt’ was hij actief. Ook zijn gezin vroeg om zijn aandacht en die gaf hij natuurlijk. En, o ja, zijn ouders hebben ook nog verwachtingen van hem die hij wil waarmaken.

Zijn vrouw heeft hem al zo vaak gewaarschuwd. Maar hij wist niet van stoppen

Nu zit hij tegenover me. Moe, uitgeblust en gefrustreerd. “Het lukt me niet meer” zegt hij. “Ik ben helemaal op”. Ik vraag hem of hij een idee heeft hoe het komt dat hij er nu zo bij zit. Hij weet wel van zichzelf dat hij alles aanpakt wat op zijn pad komt. En dat hij niet snel tevreden is met het resultaat.

Zijn vrouw heeft hem al zo vaak gewaarschuwd. Maar hij wist niet van stoppen. “Er zit geen rem op me” zegt hij, “Ik sta altijd aan”.

De huisarts bevestigt mijn vermoeden: het is een burn-out

Ik laat hem wat testen doen en kom tot de conclusie dat hij waarschijnlijk tegen een burn-out aan zit. De eerste stap is nu een gesprek met de huisarts voor de werkelijke diagnose. Hij bevestigt mijn vermoeden.

Burn-out. Het lijkt wel een modewoord. Het is momenteel de grootste beroepsziekte. Meer dan één miljoen mensen in Nederland schijnen in meer of mindere mate een burn-out te hebben. Opvallend is een toename onder jongeren.

Stress en burn-out door druk vanuit maatschappij

Ook in de agrarische wereld komen we stress, overspanning en burn-out tegen. Dat lijkt goed verklaarbaar als je kijkt naar de aanleidingen die dit veroorzaken kunnen. Bijvoorbeeld druk vanuit de overheid en de maatschappij, financiële verplichtingen … Maar er is meer.

Een burn-out is een situatie waarin de draagkracht van mensen niet meer in verhouding staat tot de draaglast, datgene wat je hebt te doen. Je draagkracht wordt ondermijnd door bijvoorbeeld een heftige gebeurtenis, perfectionisme, genetische aanleg, (extreem) hoge verwachtingen of belastende zaken uit het verleden. Deze veroorzaken structurele overbelasting van je geest en/of je lichaam.

Burn-out is een soort sluipmoordenaar. Negeer je de signalen, dan loop je onherroepelijk vast

Er is meestal niet één oorzaak, het is een combinatie van factoren. En een burn-out ontstaat ook niet in één keer, het gaat heel geleidelijk. Het is een soort sluipmoordenaar. Negeer je de signalen, dan loop je onherroepelijk vast. In extreme situaties met beëindiging van het bedrijf en blijvende schade aan de gezondheid.

Boeren met een burn-out, het is een lastige combinatie; want afstand nemen van je bedrijf is meestal geen optie

Boeren met een burn-out, het is een zeer lastige combinatie, want (even) afstand nemen van je bedrijf is meestal geen optie. Maar het hoeft niet zover te komen als je de signalen serieus neemt, naar je omgeving luistert en op tijd hulp inschakelt.