Foto: Joris Telders BoerenlevenOpinie

‘Nieuw begin voor traditioneel boeren’

Gemengde bedrijven komen weer terug. Niet met vee en aardappelen, maar met caravans en kinderopvang.

Stomtoevallig kwam ik op Facebook een filmpje tegen waarin mijn eigen overgrootmoeder te zien is. Ze loopt over een zandweggetje en kijkt met de scheve glimlach die ik me zo goed herinner, naar de camera. Dan schuifelt ze, steunend op haar wandelstok, uit beeld.

Mijn overgrootmoeder was boerin op een gemengd bedrijfje. Paar koetjes, paar varkens, ik herinner me ook vaag een witte geit en een gemeen zwart hondje. Vandaag de dag staat de boerderij er nog, alleen is het nu geen bedrijf meer maar een woonboerderij. Zo is het op veel plekken gegaan.

Specialisatie in de landbouw

Destijds heette hun manier van boeren ‘traditioneel’. In de jaren zestig startte een proces van ontmenging en specialisatie en in de jaren negentig wisten we bijna niet anders dan dat je varkenshouder was. Of akkerbouwer. Of melkveehouder. De specialisatie zette ook door in de toeleverende industrie en dienstverlening eromheen. Het beroep van veearts veranderde bijvoorbeeld in rundveedierenarts en op de kantoren van de veevoerfabrieken zaten varkensspecialisten. De specialisatie heeft veel teweeggebracht, onder meer een enorme hoeveelheid kennis zodat de productie omhoog schoot.

Multifunctionele landbouw

Maar nu, 30 jaar later, is juist weer sprake van terug naar gemengd. Niet met verschillende diersoorten maar met verschillende bedrijfstakken. Een camping erbij, een winkel, een kinderopvang of dagbesteding voor mensen met dementie. Er is veel mogelijk en er gebeurt ook veel. Maar liefst twee derde van de boeren is hiermee bezig, zo bleek uit onderzoek van Wageningen UR. Interessant vond ik de opmerking van een van de onderzoekers in dagblad Trouw. Hij stelde daar dat de traditionele landbouw aan het veranderen is. Daarmee bedoelde hij de grote, specialistische bedrijven met alleen maar koeien of alleen maar varkens.

Boeren willen vasthouden aan de traditionele manier van werken

Ergens onderweg is het begrip ‘traditionele landbouw’ kennelijk veranderd. Van een gemengd bedoeninkje, zoals van mijn overgrootmoeder, tot een gespecialiseerd boerenbedrijf in de jaren negentig. Twee totaal verschillende manieren van werken en toch allebei traditioneel. De vorm van mijn overgrootmoeder is verdwenen, nu staat de huidige traditionele vorm onder druk. Daar is veel onvrede over, veel boeren willen vasthouden aan de traditionele manier van werken, dat is wat ze kennen en waar ze goed in zijn.

Rendement neventak

Het is begrijpelijk maar tijden veranderen en daar kun je maar beter op inspelen. Velen doen dat dus al door het bedrijf te combineren met een goed renderende neventak. Misschien wordt die combi wel de nieuwe traditionele manier van boeren.

Een bestaande werkwijze opgeven, is altijd lastig. Maar het lijkt me vooral een kwestie van wennen. Wie is er bijvoorbeeld rouwig om dat zeugen niet meer traditioneel aan de band zitten en dat armen en oren niet meer traditioneel knalgeel kleuren van het giftige 4,6-dinitro-o-cresol (DNOC)? Niemand toch?

Beheer
WP Admin