‘Gratis advies van plattelandsarts Dr. Raadman’

Vroeger bezorgde reumatiek boeren hevige pijnen, nu zijn er meer pijnen van het hoofd.

Het doorlezen van oude nummers van Boerderij is een groot genoegen kan ik u verzekeren. Het geeft een boeiende inkijk in het boerenleven van weleer. Zo stuitte ik, bladerend in een editie uit 1936 (!), op de bijdrage van een plattelandsarts die onder de naam Dr. Raadman vragen van lezers beantwoordde.

Aambeien, longontsteking, reumatiek

We lachen er nu waarschijnlijk om, maar wat nu algemeen bekend is, was dat ruim 80 jaar geleden niet. Lezers meldden zich met allerlei ongemak, van aambeien tot wratten en met name in het voorjaar longontsteking en reumatiek.

Den dagelijksen spierarbeid

Die aandoeningen waren terug te voeren op het ‘plotseling uitlaten van de onderkleeren op een tijdstip waarop de zomertemperatuur nog volstrekt niet regelmatig is.’ Zéér onverstandig, aldus Dr. Raadman. Hij legde uit waarom.

Dat snelle afkoelen na den dagelijksen spierarbeid verdroeg een mensch niet

Het lichaam was tijdens de koude wintermaanden gewend geraakt aan een bepaalde temperatuur, die onder meer door die onderkleding constant werd gehouden. Bij het verrichten van den dagelijksen spierarbeid ging men zweten en tijdens het uitrusten koelde men vervolgens veel te snel af, juist omdat die onderkleren waren uitgelaten. Dat snelle afkoelen verdroeg een mensch niet, vandaar dat in het voorjaar de wachtkamer van de dokter uitpuilde. De meest genoemde klachten waren ’ reumatische pijnen hier en reumatische pijnen daar.’ En die pijnen konden ‘zéér kwellend zijn, zóó dat dat ze het werk op het land bemoeilijkten of zelfs geheel onmogelijk maakten.’

Het hielp vervolgens bepaald niet om op advies van buren en vreemden aan de gang te gaan met allerlei zalfjes en smeerseltjes. Ja, ja, Dr. Raadman kende zijn pappenheimers. Voorkomen was het advies, dus niet te snel uitdoen dat hemd en die lange onderbroek.

Wat heeft een boer aan een bezoek aan de dokter?

Tegenwoordig behoort de landbouw tot de sectoren met de minste ziekmeldingen, blijkt uit cijfers van het CBS. Hoeveel boeren hier precies tussen zitten, is niet uitgesplitst, maar veel zullen het er niet zijn.

Boeren worden heus wel eens ziek, maar ze gaan zelden naar de dokter. Wat lost dat op? Moeten ze in de ziektewet? Wie voert dan de koeien en varkens en wie sorteert de aardappelen? Samen met het gezin wordt de boel draaiend gehouden en na een paar dagen gaat het wel weer.

Stress, slapeloosheid, korte lontjes en burn-out komen meer dan ooit voor bij boeren

Het is een groot contrast met de volle wachtkamers uit de tijd van Dr. Raadman. Althans, het líjkt een groot contrast. Want die reumatische pijnen zijn er niet veel meer, maar daarvoor in de plaats zijn andere klachten gekomen, zoals de pijnen van het hoofd, zoals ik ze maar even noem.

Stress, slapeloosheid, korte lontjes en burn-out

Stress, slapeloosheid, korte lontjes en burn-out komen meer dan ooit voor bij boeren. Elke tijd heeft zijn eigen ziekteverschijnselen en zijn eigen bijbehorende vragen erover. Misschien moeten we Dr. Raadman toch maar weer van stal halen.