Stress-signalen niet negeren

Een hoofd waarin het werk maar blijft rondtollen, geen lol meer hebben in dingen die voorheen juist zo leuk waren, tobben, piekeren, zuchten en volkomen futloos jezelf de dag doorslepen. Zomaar een paar signalen die duiden op werkstress.

Week van de werkstress

Onlangs was het weer de jaarlijkse week van de werkstress, een initiatief van het ministerie van Sociale zaken. Het doel is om uitval als gevolg van stress te voorkomen. Hoewel zo’n week het onderwerp even onder een vergrootglas legt, speelt het probleem jaarrond.

Veel mensen hebben in meer of mindere mate last van stress. Een beetje is niet verkeerd, dat heet dan gezonde spanning en het zorgt voor een geestelijke en lichamelijke boost die op dat moment nodig is om iets voor elkaar te kunnen krijgen. Maar als stress chronisch wordt, kunnen mensen er juist allerlei klachten van krijgen. Die variëren van de hierboven beschreven tobberij en slecht slapen tot dagelijks rondlopen met hoofdpijn en zelfs totale uitval zoals een burn-out.

1 miljoen mensen lopen risico op burn-out

De landelijke arbodienst schat dat elk jaar 1 miljoen mensen in Nederland het risico lopen om hiermee op de bank te belanden. Hoeveel van dit aantal betrekking heeft op boeren en boerinnen, is niet bekend, wel is duidelijk dat ook zij geveld kunnen worden door stress. Agrarische coaches krijgen meer en meer boeren te begeleiden die er zoveel last van hebben dat ze hun werk niet of niet goed meer kunnen doen.

‘Straks’ is een rekbaar begrip

Tijdig ingrijpen kan dat voorkomen, maar dan moeten wel eerst de signalen duidelijk zijn. Die herkennen valt niet mee, want niet iedereen reageert hetzelfde op stress en niet alle stress leidt vervolgens ook tot functioneringsproblemen. Soms is het een week even flink afzien, daarna gaat het wel weer.

Maar let op: steeds maar denken dat het straks wel weer beter zal gaan, is meteen ook een van de belangrijkste valkuilen. Het begrip ‘straks’ is erg rekbaar en intussen kan een situatie achteruit gaan en een punt bereiken waarop het niet meer gaat.

Het herkennen en erkennen van de persoonlijke signalen die erop duiden dat het de verkeerde kant op gaat, is dus erg belangrijk. Als boeren hun eigen alarmbellen niet horen, is er hopelijk een partner, buur of vriend die iets merkt.

Zorgen te lijf met nog harder werken

Signalen kunnen heel subtiel zijn want veel boeren hebben de neiging hun ongemak voor zich te houden. Zorgen gaan ze te lijf met harder werken waardoor ze in een neerwaartse spiraal terecht komen. Ze worden namelijk alleen maar nog vermoeider waardoor focussen op wat belangrijk is nog moeilijker gaat. En zo kun je van harder werken juist van de regen in de drup komen.

Net zo goed als harder werken niet de oplossing is, is niet hard genoeg werken zelden de oorzaak van stressgerelateerde klachten. Meestal speelt er een heleboel tegelijk, denk aan tegenvallende financiën, ziekte onder het vee, een overlijden of ruzies in de familie. Velen hebben ook last van de onzekerheid rondom regelgeving.

_{Lees verder onder de foto}

Rond blijven lopen met zorgen zonder erover te praten, verhoogt de kans op chronische stress waardoor lekker werken steeds moeilijker gaat. – Foto: Pixabay

Zwaktebod

Mensen zitten verschillend in elkaar: de een ervaart door ‘gedoe’ sneller stress dan de ander. Het ene is daarbij niet beter of slechter dan het andere, al denken boeren soms dat het ‘opbiechten’ van stress een zwaktebod is. Een echte ondernemer kan in hun ogen tegen een stootje, die heeft geen stress.

Het is een gedachte die pertinent niet waar is. Zelfs de grootste ondernemers ervaren regelmatig stress, ook zij liggen weleens wakker. Dat ze er niet aan onderdoor gaan, komt juist omdat ze er wél over praten en bij de eerste signalen meteen actie ondernemen.

Jeff Bezos, de oprichter en directeur van Amazon, vatte het in een interview met het online ondernemersplatform Entrepeneur.com bondig samen: hij krijgt stress als hij geen actie onderneemt op iets waar hij wel controle over kan hebben. De actie hoeft niet eens meteen resultaat te hebben, het feit alleen al dat hij actie ondernéémt, reduceert bij hem de stress.

Actie ondernemen voelt goed

Vergelijk het met een dakplaat van de stal waar een gat in zit. Het lekt en dat geeft veel ergernis en stress. Maar op het moment dat een aannemer gebeld is met de opdracht om het te komen repareren, ebt de stress weg. Het is nog niet opgelost, het gat zit er nog, maar er is wel actie ondernomen en dat voelt goed.

Voorkomen is zoals altijd beter dan genezen. Wie desondanks is vastgelopen, kan zichzelf weer vlottrekken door naar de huisarts te gaan, de agrarische vertrouwenslijn te bellen (085 – 130 34 30) of een agrarisch coach te raadplegen.

Lees ook: Psycholoog doet beroep op erfbetreders