21 jaar geleden: eerste BSE-koe in Nederland

BSE was een koeienziekte die in Engeland veel voor kwam, maar hier… Toch waarschuwde GD er al jaren voor de ontdekking voor. Omdat Nederland jaarlijks honderdduizenden kalveren uit Engeland invoerde, was er reëel risico dat via die weg BSE binnen zou komen. ‘Als 1 op de 1.000 kalveren niet binnen 6 maanden wordt geslacht, zoals is voorgeschreven, dan konden er zomaar honderden dieren rondlopen die mogelijk BSE hebben’, zo redeneerde de GD al in 1993.

Veevoer met diermeel

In Engeland had men de grootste moeite de ziekte te bestrijden. Jaarlijks gingen er zo’n 100.000 koeien aan dood. Het was al wel bekend dat BSE wordt overgedragen via het voer. Britse koeien waren besmet geraakt doordat in krachtvoer op grote schaal destructiemateriaal werd gebruikt. In 1989 werd in Nederland het gebruik van diermeel afkomstig van herkauwers in voer bestemd voor herkauwers verboden. In 1994 mocht helemaal geen diermeel afkomstig van zoogdieren gebruikt worden in voer voor herkauwers.

En toch werd in 1997 een eerste BSE-geval gevonden. Pas toen kwam men erachter dat maatregelen pas na een jaar of 5 effect hebben. Het besmette dier had de ziekte dus al vele jaren voor de genomen maatregelen opgelopen.

22 maart 1997. Runderen van het bedrijf waar het eerste BSE-geval is gevonden, worden afgevoerd naar het slachthuis. – Foto: ANP

BSE-piek in 2002

In 1998 volgde het derde BSE-geval. De piek lag in 2002.

Tot 2016 werden 88 gevallen van BSE vastgesteld bij Nederlandse koeien. In 2010 waren de 3 laatste. Dat ging om heel oude koeien die waren geboren voordat het absolute verbod op het gebruik van diermeel van kracht werd. 1 van de 3 gevallen betrof overigens een ‘atypisch geval van BSE’. Men vermoedt dat dergelijke gevallen spontaan ontstaan en niets te maken hebben met veevoer waar diermeel in zit.