21 jaar geleden: Ki-station besmet met varkenspest

Boeren waren verbijsterd. Als er ergens optimaal aandacht werd besteed aan hygiëne en het voorkomen van ziekte-insleep, was het wel op ki-stations. En toch was het raak. In totaal bleken 28 beren besmet.

Even was er twijfel of het virus zich wel via sperma kon verspreiden. Tot dan toe was een besmetting via sperma alleen in boeken beschreven. In Nederland was er nooit onderzoek naar gedaan en ook het draaiboek besteedde geen aandacht aan deze besmettingsroute omdat die niet bestaand werd geacht. Maar besmetting via sperma bleek wel degelijk te kunnen.

Toen leek de ramp helemaal niet meer te overzien. Immers: 360 bedrijven hadden rechtstreeks sperma van de beren op deze ki-stations gebruikt. Maar de toenmalige controledienst RVV bestempelde nog eens 1.300 bedrijven als verdacht doordat ze mengsperma hadden gebruikt. Het ministerie van LNV hield vol dat de route weliswaar een mogelijkheid was, maar dat er geen daadwerkelijke besmettingen via deze weg hadden plaatsgevonden. Bij 8 bedrijven was besmetting via ki het meest waarschijnlijk, maar het kon ook gebeurd zijn via de inseminator of op een andere manier.

Een beer stimuleert zeugen om de ki te vergemakkelijken. Foto uit 1998, een jaar eerder werd duidelijk dat besmetting met varkenspest kan via berensperma. – Foto: Mark Pasveer

Al met al was er de eerste weken weinig grip op het virus te krijgen, wekelijks werden 10 nieuwe bedrijven besmet. Pas een jaar later, op 6 maart 1998, was de laatste uitbraak. Op 9 mei 1998 werd Nederland officieel vrijverklaard van klassieke varkenspest. In totaal waren er 429 uitbraken vastgesteld. Dit betrof in 7% van de gevallen vermeerderingsbedrijven, bij 26% ging het om vleesvarkensbedrijven 67% was een gesloten bedrijf. In totaal werden 700.000 varkens van de besmette bedrijven geruimd plus preventief 1,1 miljoen varkens van 1.286 bedrijven.

Dit artikel is te lezen in Boerderij Vandaag van woensdag 7 maart en is onderdeel van de rubriek Historisch