‘Groene weduwen zijn onmisbaar’

Vroeger voelden groene weduwen zich nutteloos en eenzaam, vandaag de dag zijn ze de spil van het bedrijf, vooral tijdens de oogst.

Groene weduwen, een intrigerende uitdrukking. Ik heb hem niet zelf bedacht, ik heb hem van een boerin. Het was haar aanduiding voor haar huwelijkse staat gedurende de oogstperiode. Dan zag ze haar man namelijk amper. ’s Ochtends voor dag en dauw was hij al vertrokken, ’s avonds na middernacht hoorde ze hem de trap weer op stommelen. Dat was niet echt een moment om een goed gesprek te beginnen. Veel verder dan ‘hoe ging het vandaag?’ kwam het niet. Het antwoord was evenmin erg uitgebreid en beperkte zich tot wat trefwoorden als ‘goed’ of ‘moe’.

Oogstweduwen

Tijdens de oogst stond ze er dus min of meer alleen voor. Zij bracht de kinderen naar vriendjes en vriendinnetjes, naar het zwembad en naar de manege. Zij onderhield de contacten met familie, vrienden en vertegenwoordigers, zij nam de telefoon op en deed de huishouding. Alsof ze een alleenstaande moeder was. Vandaar dat ze zichzelf in deze periode een groene weduwe noemde. Groen vanwege de link met de landbouw, weduwe vanwege dat alleenzijn dus. Later heb ik ook wel de term oogstweduwen gehoord.

Groene weduwen en het ‘huisvrouwensyndroom’

De term groene weduwe is overigens niet specifiek voor de landbouw. Hij schijnt afkomstig te zijn uit het boek The Feminine Mystique uit 1963. Daarin beschrijft de Amerikaanse feministe Betty Friedan de beperkingen van het huisvrouwenbestaan. Actieve, slimme vrouwen moesten in die jaren hun baan opzeggen nadat ze getrouwd waren. Wat restte was een bestaan als huisvrouw, wat niet zelden een gevoel van nutteloosheid opleverde, met alle gevolgen vandien. Depressies lagen op de loer, sommige vrouwen ontwikkelden dwangneurosen of grepen naar de fles, velen verloren hun gevoel van eigenwaarde. Diep ongelukkig waren ze en de uitingen daarvan vielen onder het ‘huisvrouwensyndroom’. Waarom deze vrouwen toen groene weduwen werden genoemd, is me overigens een raadsel, de link met groen is nergens te vinden.

Met de oogst tijdelijk weer veel groene weduwen

Inmiddels is de oogstperiode weer gestart. Iets eerder zelfs dan anders, vanwege de droogte waren veel gewassen eerder volgroeid of rijp. En tijdelijk zijn er dus weer veel groene weduwen. Dat zijn allang niet meer de vrouwen van vroeger met een bestaan dat zich afspeelde tussen aanrecht, wasmachine en stofzuiger. De moderne groene weduwe moet het weliswaar even doen met minder hulp van haar echtgenoot, maar juist in deze tijd is zij de spil van het bedrijf. Ze heeft het drukker dan anders en is aanspreekpunt voor iedereen. Als zij er niet is om de basiszaken gaande te houden, kan hij zich niet richten op de oogst. Gevoelens van nutteloosheid, zoals in de jaren zestig, krijgen geen kans. Sterker nog, er kan zomaar een gevoel van voldoening optreden. Want een groene weduwe fikst het toch maar mooi allemaal.