‘Tevreden zijn is belangrijker dan uurloon’

Katharina Lüthi wist al jong wat ze wilde worden: boerin en niets anders. Ze is echter niet afkomstig van een boerenbedrijf. Wel bracht ze al haar vrije tijd en vakantiedagen door op een boerderij aan de Bodensee. Intussen bezocht ze een Rudolf Steinerschool en besloot ze om in deze sfeer verder te gaan met een opleiding in de richting van biologisch-dynamische landbouw.

Haar interesse ligt vooral bij de veehouderij. “Dat motiveert me het meest’, zegt ze. Met een aantal andere mensen runde ze verschillende bedrijven met melkkoeien, -geiten en paarden in het kanton Graubünden, het meest oostelijke en tegelijk grootste kanton van Zwitserland. Zo deed ze waar ze als kind van droomde, en dat zonder ooit een meter eigen grond te hebben bezeten.

Met de ervaring die ze zo opdeed, vertrok ze in 2013 naar Menzonio in het Italiaanstalige Zwiterse kanton Ticino. Hier woont ze tegenwoordig en ze houdt er melkgeiten en paarden. “Eerst sloot ik me aan bij een woongroep, dat benaderde voor mij nog het meest het idee van een gezinsbedrijf. Ik ben echter het best op mijn plek als ik voor mezelf werk en eigen baas ben.” Dat paste weer niet bij de leefgemeenschap. Katharina besloot de groep te verlaten en haar eigen bedrijf op te zetten. Ze had al contacten aangeknoopt in het dorp en zo een oudere man leren kennen, die nu bereid bleek haar enkele gebouwen en wat steile grond in gebruik te geven. Zo ging ze in 2013 aan de slag.

Katharina Lüthi (41) woont in Menzonio, Zwitersland. Ze houdt melkgeiten en maakt onder andere boerderijhoning. – Foto’s: Imke Harms

De melk van haar geiten verwerkt ze tot kaas. Katharina verkoopt die op markten in de regio. Ook de slachtlammeren vermarkt ze zelf. Een deel gaat naar de slachterij, een ander deel gaat naar particuliere afnemers. De bijenvolken die ze tegelijk met de stallen en grond in gebruik nam, produceren honing die ze verkoopt als boerderijhoning.

Behalve kaas en honing maken, moest Katharina ook de Italiaanse taal leren. Terugkijkend stelt ze vast dat alles haar is meegevallen. “Ik heb er van begin af aan veel plezier aan beleefd.” Ze noemt het een voordeel dat ze veelzijdig is en graag alles wil aanpakken. Dat komt meer dan goed uit, want de omstandigheden waaronder ze werkt zijn soms ronduit moeilijk. “Ik werk op steil Alpenland dat niet overal toegankelijk is voor machines. Van sommige percelen moet ik het hooi per helikopter naar de opslag thuis laten vervoeren.”

De allergrootste uitdaging noemt ze echter het feit dat ze in het dorp een partner vond. Geen levenspartner, maar een zakenpartner die eveneens melkgeiten houdt. “Hoewel ik het eigenlijk niet meer wilde, werken we nu toch samen.” Ze leent bijvoorbeeld machines van hem en samen bewerken ze de Maiensass van zijn familie. Dat is een alpenweide vlak onder de boomgrens. Ze melken er hun geiten en verwerken de melk ter plekke tot kaas. Die wordt boven bewaard en later in het seizoen naar beneden gebracht om te verkopen.

Samenwerken betekent voor Katharina niet dat ze haar onafhankelijkheid op zal geven. “Geen sprake van. Ik wil altijd mijn eigen bedrijf houden.” Om meer zekerheid te krijgen, wil ze de huur van de grond en gebouwen juridisch laten vastleggen. “Maar dat is hier niet zo eenvoudig; de eigendomsstructuren zijn ingewikkeld. Vaak zijn er mondelinge overeenkomsten die al lang geleden zijn gesloten of juist weer verbroken. Het eigendomsrecht van alle erfgenamen moet eerst helemaal helder zijn voor ik een contract kan afsluiten. Het kost veel tijd dat alles precies uit te pluizen.”

Rijk wordt ze niet van haar bedrijf, maar ze kan ervan leven. Katharina’s motto is dat als je enthousiast bent en van je werk houdt, het uurloon niet zo belangrijk is. “Gelukkig en tevreden zijn, is de beste manier van leven.”

Auteur Imke Harms (26) groeide op in het Noorden van Duitsland. Haar ouders hebben een akkerbouwbedrijf, maar Imke weet nog niet of ze het wil overnemen. Ze studeerde agrarische wetenschappen en liep stage op verschillende bedrijven door heel Europa. Ze merkte dat in de sector vooral mannen aan het roer staan. Daarom besloot ze specifiek op zoek te gaan naar vrouwen met een eigen bedrijf. Door overal twee weken intern te gaan, wilde ze het agrarsiche vrouwenleven in andere landen zelf ondervinden en zo ontdekken of het ook iets voor haar is. Haar ervaringen bundelt ze in een boek dat in december uitkomt. De komende weken publiceert Boerderij alvast enkele verhalen. ➤   Meer over Imke is te lezen op haar website