‘Cisgenese drukt kosten phytophthora-bestrijding’

Wageningen – De kosten voor de phytophthora-bestrijding kunnen drastisch omlaag, stellen Wageningse onderzoekers op basis van de resultaten van het phytophthora-project Durph.

Wageningen UR schat dat de aardappeltelers er jaarlijks 80 miljoen tot 120 miljoen euro aan kwijt zijn. Daar komt nog eens 11 miljoen euro bij door opbrengstderving. Die kosten kunnen wel met driekwart omlaag.

WUR test aardappelen die via cisgenese voorzien zijn van één of meerdere genen, die de aardappelen beter bestand maken tegen phytophthora. Bij cisgenese worden soorteigen genen uit wilde aardappelplanten gebruikt. Bij transgenese gaat het om soortvreemde genen.

De aardappelen, Désirée, zijn voorzien van één, twee of drie resistentiegenen. Daarbij is op de ene helft van de proefveldjes gespoten tegen phytophthora, met een kwart van de normale hoeveelheid middel.

Op de veldjes met Désirée-aardappelen die twee of drie resistentiegenen bevatten, komt geen phytophthora voor. Ook niet in de onbespoten veldjes. Het veldje Désirées met één gen dat wel is bespoten, is ook vrij van de ziekte. Echter, op het veldje Désirée met één gen en dat niet is bespoten houdt phytophthora behoorlijk huis. Kessel: “Phytophthora heeft dit gen doorbroken. Het inbrengen van één gen is onvoldoende om de resistentie te behouden als je niet spuit.”

In de EU-regels wordt cisgenese gezien als een biotechnologische ingreep, die gelijk staat aan transgenese. Een toelating kost daarom veel tijd en is erg kostbaar. Er loopt een discussie in Brussel om cisgenese te beschouwen als een gangbare veredelingstechniek. Het Europese voedselveiligheidsbureau Efsa bracht onlangs een advies uit aan de Europese Commissie. De Efsa vindt dat cisgenese net zo weinig risico’s geeft als traditionele veredeling via kruisingen.

Als cisgenese in de praktijk kan worden toegepast, gaat WUR eisen stellen aan de gebruikers. Kessel: “Er moet een monitoringsysteem worden opgezet. Dan poot je verspreid over het land aardappelen met één specifiek gen. Zodra in zo’n proefveld phytophthora dat specifieke gen heeft doorbroken, ga je dat gen in een resistent ras vervangen door een ander. Zo voorkom je dat dat gen ook in de praktijk wordt doorbroken.”