Extra rendement met fritesaardappelen

In het Deense Zuid-Jutland heeft familie Rosenlund een akkerbouwbedrijf met bijna 1.000 hectare. Boerderij nam medio oktober een kijkje.

Laurits, Agnes en Kristian Rosenlund boeren op zowel zand- als kleigrond. In de klei kunnen flinke stenen zitten. Met deze machine kan de akkerbouwer die stenen vlot verwijderen. Dat is goed te zien op de twee video’s gemaakt door Kristian Rosenlund.

Bekijk ook de fotoreportage

Laurits (60), Agnes (59) en Kristian (27) Rosenlund hebben in Vojens (Denemarken) een akkerbouwbedrijf – Uldallund - met 975 hectare land. Rechts staat schoonzoon en de van oorsprong Nederlandse bedrijfsmedewerker Johan Mulder (31). Het bouwplan van 2019 omvat: 240 hectare aardappelen, 350 hectare zomergerst, 200 hectare tarwe, 110 hectare wintergerst, 45 hectare rogge en 30 hectare koolzaad. - Foto's: Theo Brummelaar
Een fraaie dronefoto van het bedrijf. De locatie is vrij gunstig, ruwweg halverwege de Oostzee en de Waddenzee. Rosenlund zit namelijk niet alleen op zandgrond, hij teelt deels op klei. Fritesaardappelen zijn daarom ook een optie en die teelt blijkt lucratief. - Foto: Jesper Larsen
Het aardappelareaal groeit bijna elk jaar. 2019 was voor Rosenlund het beste aardappeljaar tot nu toe. Zetmeelaardappelen vormen de hoofdmoot; vrij gangbaar in Denemarken. Rosenlund teelt dit jaar 140 hectare op contractbasis en verwacht een gemiddelde opbrengst van 55 ton per hectare.
Het drogingsproces. Zetmeelaardappelen brengen de laatste jaren gemiddeld €5.800 per hectare op; €0,48 per kilo aardappelzetmeel. De opbrengsten zijn hoger dan het Deense gemiddelde. Rosenlunds geluk is dat er kleideeltjes in het zand zitten. Wat ook helpt: hij roteert minder vaak met zetmeelaardappelen. In Denemarken zijn 2 vrije jaren verplicht, maar Rosenlund gaat uit van 3 vrije jaren voor een betere vruchtwisseling. Het resultaat: minder ziektes.
Rosenlund begon 10 jaar geleden met fritesaardappelen. Het areaal steeg sindsdien van 12 naar 60 hectare. Rosenlund levert tussen januari en april aan het Deense bedrijf KiMs. Hij verkoopt echter via het Duitse bedrijf Fangmeier dat het handels-/levercontract voor KiMs heeft.
Bedrijfsprotocollen zijn er ook in Denemarken genoeg. Voor Rosenlund rendeert de fritestak goed. Hij onderhandelt elke 3 jaar over een nieuwe prijs. Door een goede vraag komt er telkens iets bij: sinds 2009 €3,70 per 100 kilo extra. Het nadeel: fritesaardappelteelt is moeilijker en risicovoller.
De overige 40 hectare aardappelen bestaat uit pofaardappelen (10 hectare) en pootaardappelen (30 hectare). Hier ligt het uitgangsmateriaal voor 2020 in kisten opgeslagen.
Rosenlund teelt voor het eerst koolzaad. De oogst volgt in augustus. De verwachte opbrengst is 4,5 tot 5 ton. Rosenlund denkt er een hoger inkomen uit te kunnen halen; 30 tot 40% meer dan tarwe. Een ander voordeel is dat koolzaad qua rotatie het beste gewas voor tarwe is.
De meeste grond van Rosenlund ligt dicht bij de boerderij. Grof gesteld zijn er maar 3 veldkavels. Opvallend is dat de teler bijna op alle kavels irrigatie kan toepassen. Deze zomer was dat gedurende 4 weken nodig. Vorig jaar was het langer droog. Toen moest Rosenlund 8 weken beregenen.
Op de dag van de Boerderij-reportage moest ’s middags nog flink gewerkt worden. Trekkers met zwaar materieel staan klaar voor de oogst van een perceel fritesaardappelen. Vader en zoon Rosenlund en 3 medewerkers gaan rooien.
Medio oktober was het ook in Zuid-Denemarken erg regenachtig. Dus werden deze waarschuwingsbordjes uit de kast gehaald. Adel verplicht.
De veldkavel met aardappelen lag op een kilometer of 5 afstand van de boerderij. Hier is goed te zien dat ‘erg regenachtig’ een understatement is. Sterker, tussen 7 en 17 oktober viel in de regio Vojens 120 millimeter. Extreem veel, aldus Rosenlund.
Rosenlund begint met rooien. De kleigrond is perfect voor fritesaardappelen. Goed voor de huid, de aardappelen zijn niet zo grof.
De grond van Rosenlund is verdeeld in twee grondsoorten: zand en klei. Op die laatste ondergrond teelt de akkerbouwer fritesaardappelen, tarwe en koolzaad.
Het rooien gaat verder. De hectareopbrensten van fritesaardappelen zijn al jaren stabiel: 40 tot 45 ton.
Door overnames maakte Rosenlund in de afgelopen 10 jaar een enorme groei door. Het areaal steeg van 300 tot 975 hectare. Daarvan wordt iets minder dan de helft gepacht: 465 hectare. Ook dit gebouw kwam er bij. Het is een voormalige ligboxenstal die nu dienst doet als machineloods.
Die enorme loods staat bomvol trekkers en machines. Dit is er één van. Met deze machine kan Rosenlund de grond ploegen en stenen direct verwijderen. Op de kleigrond is dat nodig, want daar kunnen soms flinke stenen in zitten.
Nieuw invulling van het gebouw, nieuwe windvaan. Als windvaan is de koe bovenop de oude ligboxenstal vervangen door een trekker. Er is ook duidelijk te lezen met welk wagenpark Rosenlund rondrijdt.
Een van de grote bewaarloodsen op het akkerbouwbedrijf. Deze loods wordt als aardappel- en stro-opslag gebruikt. De vrachtwagen rechts is in eigendom van Rosenlund. De familie doet al het transport zelf.
Vlak voor de bewaarloods staat deze hoge strokachel. Met stro als brandstof worden drie woonhuizen verwarmd.
De fraaie woonboerderij op het erf stamt uit 1832. Akkerbouwers Laurits en Agnes Rosenlund kwamen in 1986 op deze fraaie locatie terecht.