Cichorei laden en reinigen met de muis

Vrijwel alle cichorei die verwerker Sensus ophaalt wordt dit seizoen bij het laden van de vrachtwagens gereinigd. In het zuidwesten van Nederland zet Sensus bij het laden voor het eerst een cichoreimuis in. Deze kan zowel vanaf het land als vanaf een verharde ondergrond laden.

Foto

In het zuidwesten van Nederland wordt alle cichorei voor Sensus dit seizoen met de cichoreimuis geladen. Deze Holmer-machine is oorspronkelijk een bietenmuis, maar vervolgt nu na enige aanpassingen zijn carrière als cichoreimuis. Hier laadt de muis van Loonbedrijf Hack uit Kruisland cichorei bij maatschap Hanse in Zierikzee (Zeeland). - Foto's: Anton Dingemanse
De muis is feitelijk een reinigende opraapbek met daarachter een lange transportlijn van zeefmatten tot op de vrachtwagen. De grondtarra wordt zo drastisch verminderd, waardoor de transport- en tarrakosten voor de teler dalen. Deze manier van verladen levert de teler volgens Sensus een voordeel van €0,30 tot €1,12 per netto ton cichorei op, ondanks enige reinigingsverliezen.
De opraper haalt het overgrote deel, tot 90%, van de tarra eruit. Bij maatschap Hanse blijft een laag tarra van zo’n 20 centimeter achter. De hoeveelheid uitgezeefde tarra hangt sterk af van grondsoort en rooiomstandigheden.
Aan het eind van het zeeftraject door de machine en voor de opvoerband naar de vrachtwagen, zitten axiaalrollen. Deze kunnen hardnekkige tarra er nog uitdraaien.
Een minpuntje is dat er nauwelijks nog tarra voor de axiaalset is, bij goede reiniging in het voortraject. Deze gaat dan aan de pennen knabbelen met als gevolg cichoreiverlies. In de testfase viel dit juist erg mee, maar in de praktijk blijkt dat er grote variatie per teler is. In dit geval is de uitval extreem, tot ontevredenheid van de teler die overigens wel tevreden is over de hoeveelheid grondtarra die de muis uit de partij haalt.
De oorzaak zit 'm in de bypass-band, rechtsboven, over de axiaalset. Deze band kan niet tot voorbij de axiaalset reiken, zodat de pennen altijd nog enkele decimeters over de axiaalset gaan en daar schade oplopen. Voor het volgende seizoen wordt de constructie door Hack aangepast en kan de axiaalset helemaal worden omzeild.
Pennetjes van deze maat horen uiteraard niet tot tarra, maar worden er nu wel door de axiaalset uitgedraaid.
De opvoerband is in feite een zeefmat met meenemers waar nog wat laatste losse grond uit kan vallen.
In de vrachtwagens kan 37 ton; hoe minder grond, hoe meer cichorei meekan. In het verleden werd soms wel 50% tarra per vracht gemeten. Dat gebeurt nu niet meer.
Een indruk van de reiniging. Achter de opraper ligt het merendeel van de grondtarra. De zeefmatten van de machine verwijderen de rest van de tarra. Aan de pennen rest alleen nog een beetje aanklevende grond.
De opraper van de cichoreimuis wijkt af van die voor bieten. De bek is met een breedte van 7,5 meter 2 meter smaller. En de axiaalrollen aan de voorzijde zijn hier afwezig.
De rollen van de raapbek zijn verdeeld in drie segmenten die onafhankelijk van elkaar kunnen worden bediend. Zo kan de mate van reinigen worden ingesteld op de hoeveelheid tarra. Op het informatiescherm zijn deze segmenten rechtsonder schematisch weergegeven.
Met een vanuit de cabine bestuurbare verdeelarm worden de pennen over de reinigingsrollen verdeeld, om de opraper zo efficiënt mogelijk te benutten.
Naast het bedienen van deze verdeelarm, moet machinist Maikel Aarden ook oog houden op het laden van de vrachtwagen.
De volgende laadplek is bij Wilco Doeleman in Dreischor. De cichorei ligt hier op het erf bij het bedrijf. De muis moet daarom regelmatig in de juiste positie worden gezet om te kunnen laden. De optimale laadmethode is wanneer het product in een lange hoop parallel langs de weg ligt. Een tussenliggende sloot is geen bezwaar. De muis kan dan zonder manoeuvreren doorgaan met laden. Dan is de laadtijd van een vrachtwagen ongeveer gelijk als die met een kraan. Hier zou de laadtijd met een kraan nu korter zijn.
Met een rijsnelheid van 25 meter per uur wordt de druk gegenereerd om de muis door de hoop te werken. Deze druk wordt afhankelijk van de situatie automatisch aangepast en zo nodig handmatig gecorrigeerd.
De baan van de muis door de hoop. De pennen gaan de bek in voor reiniging. Achter de bek de tarra. In algemene zin zijn telers tevreden over het laden met de muis, afgezien van verlies door de axiaalset. Alleen de fikse hoeveelheid uitgezeefde tarra die de teler moet opruimen is even wennen.
De cichorei is daags voor het laden gerooid en dat is goed te zien aan de bladresten in de tarra. Ook punten krijgen het zwaar te verduren. Als de transportkosten en mindere korting voor tarra bij de fabriek opweegt tegen het verlies aan cichorei, dan is dat financieel gezien acceptabel.
Bij Doeleman was de cichoreiuitval bij de axiaalset veel geringer dan bij Hanse. De tarra werd meteen afgevoerd en daarna schepte Doeleman de cichoreiuitval door de axiaalset weer bij de hoop, om het een tweede kans te geven.
Een indruk van de cichorei in de vrachtwagen. Geen losse tarra, maar wel wat puntbreuk.
Machinist Aarden egaliseert de pennen op de vrachtwagen. Door de beperkte ruimte moest de vrachtwagen achter de muis worden geladen. Dan is het zicht op het laden niet optimaal.
Om de machine te verzetten is de bek iets ingeklapt, om het manoeuvreren te vergemakkelijken. Bij verhuizen naar een locatie in de buurt rijdt de muis zelf. Is de afstand meer dan 30 kilometer, dan gaat de muis op een dieplader. Volgende week zijn telers in Duitsland aan de beurt en gaat de cichoreimuis op dieplader daarheen.