Rooilijn recht en kort, regelrecht in kist

Johannes Pel (43) in Kollum (Fr.) teelt 6,5 hectare hoogwaardig pootgoed; veel kleine partijtjes, die hij strikt gescheiden moet houden. De bestaande rooicombinaties vond hij niet geschikt. Dat leidde tot de ontwikkeling van een nieuw type stammenrooier.
Foto’s: Mark Pasveer, tekst: Harma Drenth

Met Veenma Mechanisatie in Niawier bedacht Pel de tweerijige stammenrooier. Gebaseerd op een bestaande rooier, maar uitgewerkt met eigen inzichten. De rooilijn is kort: de aardappel overbrugt nog geen 10 meter voordat hij in de kist rolt.

Het opvallendste onderdeel van de stammenrooier: de axiaalset. Pootgoedtelers vinden die intensieve reiniging gevaarlijk vanwege de kans op versmeren van bacterieziek. Pel wil niet zonder: “Op mijn grond van 25 tot 45 procent afslibbaar moet ik kunnen reinigen.”

Na slechts twee keer vallen en 1,5 seconde op de axiaalset liggen de aardappelen in de kist. “Onbeschadigd en prachtig schoon”, zegt Pel. “Zelfs onder natte omstandigheden rooi ik zonder stootblauw.” De tweedejaars stammen gaan meteen in de mechanische koeling. Volgend voorjaar gaan ze regelrecht de grond in. “Het is bijzonder vitaal pootgoed.”

Pel rooit hier bij maatschap Oosterhof in Engwierum. “Ik ben continu bezig met de vlakstelling en de snelheid van de rooimat.” Als de machine vlak loopt, wordt de kist vlak gevuld. De snelheid van de rooimat heeft invloed op de beschadigingen van de aardappelen.

De machine is een tweerijer. De zeefband is net zo breed als twee ruggen; 1,50 meter. De loofgeleiders en loofrol voeren de meeste loofresten af. Veel grond valt hier ook al terug. De rooier van Pel heeft een zeefband met een steek 45 met staalrollen.

Bij maatschap Oosterhof staan twee mensen aan de leestafel, maar er is ruimte voor vier personen. Ze rapen vooral kluiten, de laatste loofresten en eventueel moederknollen uit de partij. De aardappelen rollen niet.

De vlakstelling van de rooier, de intensiteit van de axiaalset, de hoogte van de leestafel en de kanteling van de kist kunnen zowel vanuit de trekker als vanaf de leestafel worden geregeld. Hier is ook de enige versmalling zichtbaar; de zeefband is 1,50 meter, de leesband 1,20 meter.

Een tweede trekker met hefmast zet een lege kist op het kistenplateau naast de volle kist. De leestafel wordt hydraulisch geheven, zodat de volle kist gemakkelijk kan worden meegenomen.

De volle kist wordt door medewerker Jan van maatschap Oosterhof meteen voorzien van een kaartje met aanduiding van ras (Colomba), partij- en telersnummer.

Het plateau van de kistendrager is voorzien van een rollenband. De lege kist kan handmatig onder de leestafel worden geduwd. Hoe snel het wisselen gaat, hangt af van de behendigheid van de chauffeur van de tweede trekker. “Het kan in 20 seconden”, zegt Pel.

De kistenkantelaar brengt de lege kist zo ver omhoog dat de leesband in de kist steekt. Het detectiesysteem zorgt dat de aardappelen niet uit de kist rollen en dat tegelijkertijd de valhoogte minimaal blijft.

Het rooien gaat verder terwijl de volle kisten worden afgevoerd. De capaciteit van dit rooisysteem is 1 hectare per dag bij het rooien van stammen. Bij grotere partijen en bij tafelaardappelen gaat het sneller. “1,5 tot 2 hectare per dag”, zegt Pel.