Pootgoedteelt in Schotland

Boerderij bezocht begin juli Schotland om de Schotse pootgoedsector in beeld te brengen. Vanwege het goede imago van Schots pootgoed snoept Schotland steeds meer marktaandeel van Nederland af, vooral in warmere landen als Israël, Egypte, Tunesië, Marokko, Saoedi-Arabië en Zuid-Europa.




Foto's: Henk Riswick en tekst: Martijn Knuivers.

De Scottish Agricultural Science Agency (Sasa) is vergelijkbaar met de keuringsinstantie NAK. Knollen van een nieuw (buitenlands) ras komen binnen en worden door de Sasa uitvoerig getest op ziekten als Erwinia, bruin- en ringrot en virusziek. Blijkt het pootgoed gezond, dan worden de ogen van de knollen uitgesneden en in het lab opgekweekt tot in vitro-plantjes.

Ze worden opgeslagen in een geconditioneerde ruimte. Vervolgens gaan ze naar gespecialiseerde miniknollentelers.

Dit is een verschil met Nederland. De NAK kweekt niet zoals de Sasa zelf in vitro-plantjes op, dat doen particuliere bedrijven. De NAK wilde niet zoals de Sasa met twee petten werken, dus zowel verantwoordelijk zijn voor de opkweek als de keuring van pootgoed.

Net buiten Edinburgh heeft de Sasa een groot demoveld met allerlei door virus aangetaste aardappelplanten van diverse rassen. Controleurs krijgen hier voorafgaand aan de veldkeuring een cursus virusherkenning.

Om controleurs scherp te houden, staan her en der planten met andere symptomen, zoals deze met Roundup-schade.

Naast pootgoed is Schotland beroemd om zijn vleesveerassen, zoals Aberdeen Angus (foto) en natuurlijk de Schotse Hooglanders. Vrijwel elk akkerbouwbedrijf houdt vleesvee, dat graast op voor akkerbouw te steile en onvruchtbare percelen.

Omdat in Schotland nog nooit bruin- en ringrot in pootgoed is aangetroffen, mogen telers pootgoed nog gewoon met oppervlaktewater beregenen.

Pootgoed selecteren gebeurt altijd lopend. Geen enkele teler gebruikt een selectiewagen, omdat de meeste percelen daarvoor te steil zijn.

De grond zit vol stenen. Deze kunnen de knollen beschadigen tijdens het rooien. Voor het poten wordt daarom de teeltlaag ontsteend. Telers deponeren de keien naast de rijen.

Omdat sommige afnemers expliciet vragen naar Schots pootgoed hebben de Nederlandse handelshuizen Agrico en HZPC ook in Schotland een eigen vestiging. Directeur van Agrico Potatoes is Archie Gibson.

Mechanische koeling rukt op in Schotland, vooral langsbeluchting wordt veel toegepast. Ook al is het ’s winters vaak koud, met luchtkoeling fluctueert de bewaartemperatuur te veel.

Schots pootgoed is relatief duur. Schotland ligt in een uithoek van Europa. Ook binnenlands transport is duur, omdat de dieselprijs zo’n €0,40 hoger is dan op het Europese vasteland.

Het Scottisch Crop Research Institute (SCRI) in Dundee is vergelijkbaar met onderzoeksinstituut PRI in Wageningen. Het SCRI is in Schotland verantwoordelijk voor de veredeling van nieuwe rassen. In Nederland doen de handelshuizen dat zelf.
Het SCRI heeft een kas met daarin 85 wilde aardappelsoorten, vooral uit Midden en Zuid-Amerika. Veel van deze soorten bevatten belangrijke resistentiegenen, bijvoorbeeld tegen phytophthora. Door inkruisen probeert het SCRI phytophthora-resistente planten te kweken.

Een uitvoerig verslag over de Schotse pootgoedteelt leest u in de editie Akkerbouw in Boerderij nr. 47 van 24 augustus.