Tweefasen-bietenoogst in Canada

Glenn Jack rooit bieten in het Canadese Ontario Kent County. De bieten worden gerooid met een tweefasensysteem. Van dit perceel komt een opbrengst van ongeveer 65 ton per hectare.
Tekst & foto's: Jan Zonderland

Met een Artsway-zesrijer worden de bieten ontbladerd.

De ontbladeraar werkt met drie poetserassen met rubber poetsers. De bieten worden niet gekopt of gescalpeerd.

Hier is goed te zien dat de oogst niet perfect is verlopen. De teler heeft dan ook klachten gehad van de bietenagent. Later heeft hij de bieten daarom nogmaals ontbladerd. Ook is hier goed te zien dat het zaaien over het algemeen niet zo netjes gebeurt. Dat komt omdat de bieten gewoonlijk met maiszaaimachines met aangepaste schijven gezaaid worden. Er wordt gezaaid op een afstand van 11 centimeter in de rij. Gerekend wordt op een opkomst van ongeveer 60 procent.

Het rooien gebeurt vervolgens met een getrokken Artsway 692, een zesrijige rooier met een tussenbunkertje. John Deeres uit de 8000-serie trekken deze rooimachines meestal. Om met dergelijke trekkers te kunnen rooien, wordt een rijafstand van 75 centimeter toegepast, zodat met de standaard 18.4-banden gereden kan worden.

Alle rooiers hebben oppelwielen om de bieten uit de grond te krijgen. Ook hebben ze automatische besturing en diepteregeling.

Semi-trucks, vrachtwagens met oplegger, verzorgen het transport. Deze laden gemiddeld zo'n 25 ton. Hier is te zien dat tijdens het wisselen van trucks de bieten in de tussenbunker gedraaid worden. Die wordt later rijdend weer gelost op het reinigingsbed om vervolgens in de naastrijdende truck te belanden.

Over een beetje bietverlies wordt hier niet zo moeilijk gedaan.

Vervolgens gaan de bieten naar de tussenopslag, het zogenoemde piler station. In dit geval is dat van Michigan Sugar, een boerencoöperatie. De bieten komen daar via een reiniger op grote hopen van 50 meter breed, 6 meter hoog en soms wel 300 meter lang. Van daaruit worden ze gedurende de wintermaanden vervoerd naar de fabriek in het Amerikaanse Michigan. De hopen worden niet afgedekt, waardoor de vorst er vaak wel een meter in zit. Veel problemen levert dat niet op. De laatste bieten gaan eind februari, begin maart weg.

De trucks gaan eerst over de weegbrug.

De bieten worden gelost in een van de drie pilers. Dat zijn een soort groot uitgevallen hallenvullers.

Lossen kan aan beide kanten van de piler, zodat het proces continu doorgaat.

De stortbak draait naar achteren weg om de truck door te laten. Dan draait de bak weer op zijn plek en kan de chauffeur eenvoudig de kipper voor de stortbak zetten. Intussen lost de truck aan de andere kant zijn lading.

Een klein bakje neemt een monster uit de stroom bieten. Via een stortpijp gooit het mechanisme ongeveer vijf bieten in een zak. Het tarrapercentage ligt hier gemiddeld op 3,5. Dit komt deels doordat de bieten in het tarreerlokaal niet gewassen worden. De meeste grond wordt er wat afgeborsteld. Ook wordt niet getarreerd op koptarra, wel op bladresten en stengeldelen.

Boven in de machine reinigt een rollenbed de bieten nog wat na, alvorens ze via de lange transportband op de hoop belanden. De capaciteit van deze pilers ligt op circa 300 ton per uur.

De tarra wordt opgevangen in een hoogkiepbak. Als de truck leeg is, rijdt deze iets vooruit. De tarra wordt dan terug in de kipper gestort.

De tarra - voornamelijk bladresten, bietenpunten en een enkele gemorste biet - wordt teruggestort op het perceel.

Op het weegbrughuisje hangt een mededelingenbord. Daarop staan bijvoorbeeld vorstwaarschuwingen. In dit geval maant men de telers vooral geen ontbladerde bieten de nacht over te laten staan. Aangevroren bieten in de hoop kunnen voor problemen zorgen.

Zo ziet het er van afstand uit. Een mooie, strakke hoop. Aan het eind van het rooiseizoen ligt hier zo'n 130.000 ton bieten. De gemiddelde opbrengst voor Ontario Kent County komt op circa 70 ton per hectare met ruim 18 procent suiker. De uitbetalingsprijs voor dit jaar wordt geschat op $55 tot $60 per short ton (907 kilo) bij een gemiddeld suikergehalte. Er wordt gecorrigeerd naar suikergehalte, niet naar winbaarheid.