‘Opkomstproblemen aardappelen samen aanpakken’

Misschien moet ook de NAK een andere, nieuwe rol spelen om opkomstproblemen uit te bannen.

Ooit zei een collega tegen mij, de aardappelteelt is de kurk waar de akkerbouw op drijft. Het is in ieder geval een zeer belangrijk gewas voor (pootgoed)telers, handel en industrie. Het is ook een kwetsbare teelt. Schimmels, bacteriën, het weer en ook de vermeerdering is een complex gebeuren. Als die vermeerdering op grote schaal door middel van zaad zou kunnen gaan, was dat zeker een voordeel, maar dat is nog niet aan de orde.

Dat er op grote schaal problemen waren met opkomst en wegvallen afgelopen jaar moeten we dan ook uiterst serieus nemen. Natuurlijk had het ook te maken met het groeiseizoen van vorig jaar, een koude start, later nat, groeizaam en warm, ideaal voor bacteriën en dergelijke. Veel pootgoed wordt opgeslagen met mechanische koeling, waardoor dat probleem in de winter niet tot uiting komt.

Pootgoed en consumptie uit elkaar gegroeid

Maar er is meer, pootgoed en consumptie zijn uit elkaar gegroeid. Ging mijn vader in de winter naar de pootgoedteler om ‘zijn’ pootgoed te beoordelen, nu met de AM-rassen krijgen we pootgoed vaak van de afnemer, lees: de fritesindustrie. Er is een zeer grote vraag naar AM-rassen, waardoor pootgoedtelers soms flink uitbreiden. Op zich niets mis mee, maar het duur bijgehuurde land is niet altijd in topconditie, en juist dat is een must voor kwaliteit.

Verder werkt het systeem van de pootgoedhandelshuizen in de hand dat pootgoedtelers gaan voor de kilo’s in plaats van voor de kwaliteit. Alles gaat toch immers in de pool en onderscheid naar kwaliteit wordt er nauwelijks gemaakt. Nieuwe rassen worden versneld in de markt gezet vanwege de grote vraag vanuit de industrie. Ook in de ons omringende landen gaan ze massaal over op AM-rassen ter vervanging van Bintje. Het maakt de teelt kwetsbaar!

Partijen grote bedrijven moeilijker traceerbaar

Wij als consumptietelers moeten ook onze verantwoording nemen en geen partijen in een consumptiebewaarplaats opslaan of, erger, buiten op een hoop of vermengen van rassen al of niet bewust. Netheid en hygiëne kan nooit te veel aandacht krijgen.

Wat is de rol van de NAK in dit geheel? Volgens mij een prima keuringsdienst met een modern laboratorium die regelmatig keuren zowel in het veld als later bij het sorteren en uitleveren van de poters. Echter: bij grote pootgoedbedrijven zijn partijen moeilijker traceerbaar en te volgen. In een veranderende pootgoedsector moet de rol van de NAK misschien mee veranderen, maar ik zou niet weten hoe. Wel iets om over na te denken.

Gehele keten moet elkaar meer opzoeken

We hebben in Nederland ‘goud’ in handen met onze aardappelteelt, met een uiterst belangrijke rol in de wereld. NAK, telers, handel en industrie werken op een hoog niveau. Om dat niveau vast te houden moet er wel wat gebeuren. Ik denk dat de gehele keten elkaar meer op moet zoeken, ieder zijn verantwoording nemen en niet onbelangrijk: elkaar erop durven aanspreken. Een enorme uitdaging.