Klimaatverandering biedt telers kansen

Verse asperges met kerst, het kan tegenwoordig in Nederland. De klimaatverandering biedt plantentelers kansen. Zij kunnen hun voordeel doen met meer groeidagen en grotere opbrengstpotentie.

Winter 2015-’16 loopt alweer enige tijd. Iedereen vraagt zich af: waar blijft de winter? De ijzel in het Noorden is een begin van winter geweest, maar het is toch zeer opmerkelijk dat met kerst 2015 in een restaurant in Zuid-Nederland verse asperges werden geserveerd. Lekker, maar toch eigenlijk onvoorstelbaar. Blijkbaar verandert het klimaat inderdaad wel. Dat biedt kansen.

Klimaat verandert continu

Het klimaat op aarde verandert continu, al voltrekt dat proces zich langzaam. In het verleden zijn er perioden geweest waarin het veel kouder, of juist warmer en vochtiger was dan nu. Van het jaar 1400 tot 1800 was er juist een daling in de gemiddelde temperatuur op aarde. Het was toen kouder; de koude winterse periode duurde langer en de zomer duurde korter. Sinds 1850 stijgt de temperatuur weer geleidelijk. Vanaf 1900 is het klimaat wereldwijd ongeveer 
0,6 graden opgewarmd. Die klimaatveranderingen worden veroorzaakt door een combinatie van factoren, zoals schommelingen in de circulatiepatronen van lucht en de stromingen in de oceaan.

Niet alle wetenschappers zijn ervan overtuigd dat broeikasgassen de oorzaak zijn van een klimaatverandering. Zij stellen dat er maar heel weinig periodes zijn waarbij een verband is gevonden tussen de CO2-concentratie in de atmosfeer en de temperatuur op aarde. Naar hun overtuiging komen de veranderingen veel meer voort uit de invloed van de activiteit van de zon en de oceanen.

De meeste veranderingen doen zich gelukkig geleidelijk voor, zodat mensen zich tijdig kunnen aanpassen.

Feit is wel dat we de laatste paar jaar geen winter van betekenis hebben gehad. Wat de oorzaak ook mag zijn, het heeft consequenties voor de akkerbouw.

Minder herstel bodem bij zachte winters

Zachte winters geven minder herstel van de bodem. Bij flinke vorst verbetert de bodemstructuur enorm. Nu de winter zacht is, vraagt de aanpak van de bodem in het voorjaar meer aandacht. Dat zal zich uiten in zorgvuldiger te werk gaan bij zaaibedbereiding. Het vraagt om meer aandacht voor de bodem en meer vakmanschap. Hierdoor komt de meerwaarde van precisielandbouw, dat wil zeggen nauwkeurig werken en goed zicht op bodemgesteldheid, nog meer tot uiting.

Meer groeidagen, dus meer opbrengstpotentie

De lengte van het groeiseizoen zal toenemen. Een warmer klimaat en zachtere winters geven meer groeidagen en dus meer opbrengstpotentie. Een langer groeiseizoen heeft impact op het optimale tijdstip voor zaaien en planten, de bestrijding van ziekten en het oogsten van een gewas.

Straks teelt van soja in Nederland?

Wat te denken van de mogelijkheid tot het telen van gewassen als soja? Met het huidige klimaat is het niet rendabel om soja met een goede opbrengst te telen. Bij verdergaande opwarming biedt dit gewas kansen, zeker wanneer de markt voor plantaardige eiwitten zal toenemen.

Al met al hoeven we niet somber te zijn. De werkelijkheid is dat de mens zich weet aan te passen aan klimaatverandering, en dat dit de landbouw veel kansen kan bieden. Jaarrond verse asperges kunnen telen is daarvan een mooi voorbeeld.