Wel zorgen, geen paniek om Flevolandse bodem

De vruchtbaarheid van de Flevolandse bodem loopt terug. Maatregelen dienen zich aan.

De vruchtbaarheid van de bodem in Flevoland loopt terug door verslechtering van de bodemstructuur. Dat signaleert de Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding, die daar studie naar heeft gedaan. Het proces heeft zich volgens de raad op veel plaatsen voltrokken binnen een generatie akkerbouwers. Het rapport van de raad noemt als oorzaken het natuurlijke bodemproces na inpoldering en de intensieve Flevolandse bedrijfsvoering.

Intensieve polderbouwplannen eisen hun tol

Dat de vruchtbaarheid terugloopt is logisch; jonge klei klinkt in, de mineralenrijkdom is niet oneindig. Bijzonder is wel de vaststelling dat de intensieve bedrijfsvoering een flinke rol speelt. Akkerbouwers vragen meer van de grond dan deze aankan. Intensieve polderbouwplannen met maximaal aardappelen, uien, suikerbieten, wortelen en bloembollen eisen hun tol. De schade wordt door diepploegen eerder vergroot dan verkleind, zegt het rapport. Duurzaamheid van akkerbouw in Flevoland is in het geding.

Omslag in denken bij Flevolanders

Het goede nieuws is dat in Flevoland al enige tijd sprake is van een omslag in het denken. Er wordt weer meer stro ondergeploegd, hier en daar verdwijnen goed salderende wortelen uit het bouwplan – om dan na een paar jaar vast te stellen dat betere uien en betere aardappelen het saldoverlies compenseren. Er is veel aandacht voor vermindering van bodemdruk door grote machines; sommigen kijken al uit naar relatief lichte oogstrobots die de klok rond zelfstandig hun werk doen zonder de bodem zwaar te belasten.

Het rapport moet serieus genomen worden, waarbij bedacht moet worden dat ook buiten Flevoland dergelijk flinke aanslagen op de grond plaatsvinden.

Schade aan bodem is te herstellen

Tegelijk zijn relativerende opmerkingen gerechtvaardigd. Volgens bodemfysicus Jan Van den Akker van Alterra Wageningen UR is geen sprake van onomkeerbare schade, maar van versnelde veroudering. Met de wetenschap van stappen die Flevolanders nu al zetten, is zorg op zijn plaats, paniek niet. De wal keert het schip.