Onderzoek de kennis

Om te beginnen wens ik u een goed en groeizaam 2015. Dat u veel waardering mag krijgen voor wat u als akkerbouwer doet: het voeden van de wereldbevolking.

Aan het begin van een nieuw jaar rijst vanzelf de vraag welke zaken ons dit jaar zullen bezighouden in de akkerbouw. Wat zijn de belangrijkste uitdagingen voor een akkerbouwer in 2015?

Terugkijkend valt het op dat ieder jaar veel verandert. In 2014 zijn de productschappen definitief verdwenen. Een belangrijke taak van de productschappen was onder meer de aansturing en de financiering van kennisontwikkeling en onderzoek. Dit is er niet meer. Op korte termijn heeft dit niet direct consequenties, omdat het opleidings- en kennisniveau van de Nederlandse akkerbouwer zeer hoog zijn. Dit komt vooral door de goede landbouwopleidingen die er in Nederland zijn. Deze opleidingen zijn van een hoog niveau en internationaal georiënteerd. Ze leren de studenten de wegen naar het verkrijgen van kennis te ontdekken en zelf ondernemer te worden.

Kennis ontwikkelt zich echter snel. Wat je vandaag leert, kan morgen alweer verouderd zijn. De kennisvoorsprong die we in Nederland hebben op het gebied van teelt heeft ons veel gebracht. We presteren het de hoogste opbrengst per hectare ter wereld te leveren. Dit komt met name door het juist toepassen van onze kennis.

Met het verdwijnen van de productschappen is ook de belangrijkste motor voor onafhankelijke kennisontwikkeling verdwenen. Dit heeft grote gevolgen voor de middellange termijn en lange termijn.

Willen we akkerbouw blijven bedrijven op het topniveau waarop we het nu doen, dan is een hoog kennisniveau een eerste vereiste. Want met de huidige hoge grondprijzen moeten we topsport blijven bedrijven.

Hoe gaat het verder nu de motor achter de onafhankelijke kennisontwikkeling is verdwenen? Kennis blijft ontwikkeld worden. Maar de vanzelfsprekendheid dat deze kennis onafhankelijk is, dus alleen het belang van de akkerbouwer dient, zal minder zijn. Dat vraagt andere vaardigheden van de akkerbouwer als ondernemer. Eén ervan is dat het zelf (mede) ontwikkelen van kennis meer de eigen verantwoordelijkheid wordt van de akkerbouwer. Er zijn al verschillende initiatieven, veelal gesloten initiatieven. Dat betekent dat de kennis alleen beschikbaar is voor wie zich aansluit bij deze private onderzoeken. Dat leidt ongetwijfeld tot meer geslotenheid op het gebied van kennis.

Een ander aspect is dat de ondernemer nog kritischer moet kijken naar onderzoeksresultaten die op de markt komen. Veelal zijn deze gerelateerd aan een product. Is die kennis onafhankelijk en objectief genoeg om van meerwaarde te zijn, of wordt deze vooral ingezet om het product te promoten?

Dit zijn nieuwe aspecten die het ondernemerschap complexer én boeiender maken. De tijd dat het vanzelfsprekend is dat kennis wordt ontwikkeld en beschikbaar is, is voorbij. Akkerbouwers moeten ondernemen in kennisontwikkeling en -toepassing en zich aansluiten bij de juiste initiatieven. Of, nog beter: zelf onderzoek initiëren.