Koolzaad zelf verwerken geeft driekwart hoger saldo

Teler produceert op eigen akkerbouwbedrijf koolzaadolie als bakolie voor huishoudelijk gebruik. Daarmee is de koolzaadteelt extra lucratief.

De familie Wilman teelde altijd al koolzaad, wegens de positieve effecten daarvan op de doorwortelbaarheid van grond. Zo’n acht jaar geleden begon Jacob Wilman met persen van olie uit koolzaad. Eerst voor bijmenging van dieselolie. “Dat scheelde toen behoorlijk in de brandstofkosten en gaf een veel betere smering van de trekker. Maar sinds een aantal jaren is de prijs van koolzaadolie zo hoog dat dat niet langer lucratief was”, zegt Wilman, die sindsdien koolzaadolie produceert als bakolie voor verkoop aan particulieren in de boerderijwinkel.

Het Waddengoudcertificaat

Volgens Wilman is de koolzaadolie neutraler van smaak dan olijfolie en spettert het niet in de pan. De verkoop van de koolzaadolie loopt goed; per jaar wordt 3.000 liter verkocht. Dit jaar is de koolzaadolie van het Friese bedrijf erkend met het Waddengoudcertificaat. Het product voldoet aan de criteria, zoals teelt binnen 25 kilometer afstand van de Waddenzee en een duurzame productie. “We zijn ook deelnemer aan Veldleeuwerik gericht op duurzamer produceren. Het logo van Veldleeuwerik staat op de dop van de flessen koolzaadolie.”

Beweeg uw muis over de rode iconen voor meer informatie.

Koolzaad zelf verwerken loont

Wilman weet niet exact wat het rendement is van de verwerking van koolzaad tot olie en honing, maar hij schat de winst van teelt en verwerking op € 7.500 per hectare. “De arbeid van al het handwerk reken ik niet, dat is hobby.”

Afhankelijk van de weersomstandigheden levert 1 hectare koolzaad 3 à 4,5 ton zaad op. Voor 1 liter koolzaadolie is 3 kilo zaad nodig, dus de koolzaadteelt levert per hectare 1.000 tot 1.500 liter koolzaadolie op.

Dit jaar is een goed koolzaadjaar en Wilman verwacht minimaal 1.500 liter per hectare te produceren. De lagere temperaturen in dit groeiseizoen verhogen het oliegehalte in zaad. Met een verkoopprijs van € 10 per liter koolzaadolie brengt de koolzaadteelt € 15.000 per hectare op. Voorts levert de koolzaadhoning die bijen maken uit de koolzaadbloemen nog extra inkomsten, zo’n € 200 per jaar.

Kostenplaatje

De kosten van de koolzaadteelt van Wilman zijn geschat op zo’n € 590 per hectare, inclusief kosten van zaaizaad en meststoffen, geraamd op € 250 per hectare. De kosten van arbeid (grondbewerking, zaaien en spuiten) en uitbesteding van maaidorsen aan de loonwerker komen volgens standaardberekeningen uit op € 340 per hectare.

“We hebben geen gewasmiddelen nodig gehad. De machines voor grondbewerking en zaaien hebben we al, dat kost weinig extra. Dit jaar gaan we het koolzaad zelf dorsen, in plaats van laten zwadmaaien door de loonwerker.”

De inkoop van flessen (en etiketten) waar hij de koolzaadolie in verkoopt, kost zo’n € 10.000 per jaar.

Proeverijen en markt

De ondernemer bedenkt steeds nieuwe dingen. Hij heeft al weer het volgende product laten ontwikkelen: zeep op basis van koolzaadolie. “Een masseur in Dokkum gebruikt de koolzaadolie ook voor massages en dat bevalt hem goed”, lacht Wilman, die ook mogelijkheden ziet voor zonnebrandolie op basis van koolzaad.

Naast verkoop van producten in de boerderijwinkel vindt twee keer per maand verkoop plaats op markten, zoals op de streekproductenmarkt rond museumboerderij Verhildersum in Leens.

Sinds enkele jaren houdt familie Wilman ook elke maand en op speciaal verzoek proeverijen op de boerderij. De recepten uit grootmoeders keuken vallen goed in de smaak. “Mensen gaan producten en recepten van vroeger weer meer waarderen, daar speel ik met onze producten graag op in.”