Sojateelt staat in noordelijke EU nog in de kinderschoenen

In de EU wordt 400.000 hectare sojabonen geteeld. De sojateelt beperkt zich tot landen in Zuid- en Oost-Europa. Maar de belangstelling elders groeit. In de Duitse deelstaat Beieren is dit jaar 3.000 hectare sojabonen verbouwd. Dat is 25 procent meer dan vorig jaar.

In meer noordelijk gelegen streken wordt alleen nog onderzoek gedaan naar de mogelijkheden. Vorig jaar zijn in Denemarken veldproeven met sojabonen uitgevoerd. Daaruit bleek dat de teelt van soja vergelijkbare resultaten geeft als de teelt van velderwten, lupine en tuinbonen voor het leveren van een eiwithoudende grondstof voor de voerindustrie. De opbrengsten varieerden tussen de 1,7 ton en 2,8 ton sojabonen per hectare.

Nog verder naar het noorden onderzoekt het Zweedse instituut JTI de sojateelt. Daar loopt tot en met 2013 een driejarig onderzoek. JTI gebruikt hiervoor Canadese rassen, die beter bestand zijn tegen het Zweedse klimaat.

In Nederland heeft coöperatie Agrifirm dit jaar de sojateelt beproefd, in samenwerking met een kweekbedrijf. Op de proefvelden is een opbrengst gehaald van ongeveer 3 ton per hectare. Dat valt coöperatie Agrifirm mee, aangezien de soja een moeilijk groeiseizoen heeft gehad. Maar met deze opbrengsten kan de sojateelt nog niet concurreren met graan en is commercieel nog niet aantrekkelijk voor akkerbouwers, luidt de conclusie.

Agrifirm heeft ook meegedaan aan een onderzoek in Polen. Daar is gemiddeld 2 ton per hectare geoogst. Ook in deze proef is geconcludeerd dat de sojateelt in Polen mogelijk is, maar nog niet concurrerend met granen.

In de VS, waar heel veel soja wordt geteeld, halen de akkerbouwers ook een gemiddelde opbrengst van rond de 3 ton soja per hectare. Maar daar is de hectareopbrengst bij tarwe ook niet hoger dan 3 tot 4 ton, terwijl in de EU 8 tot meer dan 10 ton haalbaar is. Daardoor is soja eerder aantrekkelijk voor de Amerikaanse akkerbouwers in vergelijking met tarwe, dan voor de Europese telers.

Manager Aaldrik Venhuizen van Agrifirm stelt dat de sojateelt niet veel moeilijker is dan de graanteelt. ”Het is wel een relatief lange teelt, waardoor meer zorg nodig is voor de onkruidbestrijding. Of de soja van de proefvelden geschikt is voor veevoer wordt nog onderzocht.”
Verder constateert Venhuizen dat granen in deze streken thuis horen. ”Dat is niet het geval bij soja. Maar het is te vergelijken met mais. Dat gewas kan door veredeling nu zelfs in Zweden worden geteeld.”

Agrifirm ziet brood in de sojateelt. De coöperatie gaat in 2012 verder met het onderzoek. Er is een ras aangemeld voor plaatsing op de rassenlijst. De coöperatie heeft al een teelthandleiding gemaakt.

Ook zijn de eerste ontheffingen voor gewasbeschermingsmiddelen op sojabonen verleend, vertelt Ruud Tijssens, directeur Corporate Affairs van Agrifirm. ”Het is belangrijk om in 2012 aansluiting te vinden met andere partijen in de markt om lokaal geteelde soja commercieel aantrekkelijk te maken. Als dit lukt, dan is er met soja uit Noordwest-Europa een duurzaam alternatief voor soja uit Zuid-Amerika.”