Kerst 2018: Hoe is het nu met deze opvolgers?

Je weet nooit hoe het loopt. Zo eindigde de toen 25-jarige Guus Janssen 5 jaar geleden zijn bijdrage aan de rubriek Opvolger in Boerderij. Het was een slag om de arm bij alle plannen die hij had. Zo ambieerde hij uitbreiding van het aantal koeien van 80 naar 130. Een melkrobot leek hem ook wel wat en zo waren er nog wel meer dingetjes om naartoe te werken. Inmiddels is het 5 jaar later en heeft hij zijn plannen bij moeten stellen. Geen melkrobot maar wel 3 keer daags melken. Meer koeien zijn er wel gekomen, maar de geplande 130 werden het niet. Dat heeft alles te maken met de fosfaatwetgeving die al te bruuske groeiplannen van veel boeren in de weg zit. Zoals Guus het duidt: het pensioen voor de stoppers is binnen, maar voor de opvolgers is het ondernemersklimaat alleen maar complexer geworden.

_{Lees verder onder het kader.}

Toekomstplannen aanpassen

Guus is niet de enige die zijn plannen heeft moeten aanpassen. Bij veel deelnemers aan de rubriek Opvolger blijkt het 5 jaar later anders gelopen dan gedacht. Iemand besloot wegens familieomstandigheden te stoppen met school om versneld thuis aan de slag te gaan en een ander nam de beslissing om bij nader inzien het ouderlijk bedrijf toch maar niet over te nemen.

_{Lees verder onder de foto.}

4 bedrijfsopvolgers die aan het woord komen de komende dagen. Met de klok mee vanaf linksboven: Nick Zeevalkink, Rick Vermue, Ruud Huls en Marieke Scherphof . – Foto‘s: Mark Pasveer, Jan Willem Schouten en Hans Prinsen.

Plannen waarmaken

Niet bij iedereen liep het anders dan gedacht. Veel ideeën en wensen blijken 5 jaar later wel degelijk werkelijkheid geworden, ook al was de weg ernaartoe niet altijd even vlak. Zo wilde varkenshouder Ruud Huls 5 jaar geleden het bedrijf liefst gesloten maken. De vergunning was er al maar ja, dat was en is niet per se een ticket voor succes. De jaren die volgden, werden gekenmerkt door enorm lage prijzen. Toch lukte het Ruud zijn plannen waar te maken. Destijds zei hij: “Ideeën uitvoeren en er dan de vruchten van plukken, dat geeft voldoening.”

Dierenwelzijn en energieneutraal

De daadwerkelijke overname is bij de meeste kandidaten 5 jaar later nog geen feit maar dat is een kwestie van tijd. Intussen merkten ze dat het speelveld veranderd is. Lag voor vee- en varkenshouders 5 jaar geleden de nadruk nog erg op dierenwelzijn, nu komt er energieneutraal en duurzaam ondernemen bij. Edward Nijk breidde de pluimveetak daarom uit met een akkerbouwgedeelte. Zo wil hij kringlopen gesloten maken. Zijn streven is om uiteindelijk CO₂-neutraal te boeren.

Mijn blik is verbreed

En dan is er nog de maatschappij die meekijkt, reden voor de meeste opvolgers om hun bedrijf ‘maatschappijproof’ te willen maken. Akkerbouwer Rick Vermue: “Ten opzichte van 5 jaar geleden hou ik me als bedrijfsopvolger een stuk meer bezig met de ontwikkelingen in onze sector. Mijn blik is verbreed, ik ben bewuster bezig met de positie van ons bedrijf en de omgeving.”

_{Lees verder onder de foto.}

Ook deze bedrijfsopvolgers komen aan het woord. Met de klok mee vanaf linksboven: Jan-Rudmer Terpstra, Guus Janssen, Edward Nijk, Fieneke Tebbens Torrenga en Daan Tap.

Verschillen met vorige generaties

Het is een van de grootste verschillen met de generaties voor hen. Hun ouders en grootouders waren bezig het bedrijf op te bouwen en uit te bouwen. Mechaniseren en groeien was het motto en dat werd door de overheid gestimuleerd. Begin jaren 80 moest toch de rem erop en kwam er wetgeving om de productie van onder meer melk, vlees en mest te beperken. Dat waren ook de jaren dat de maatschappij zich begon te roeren. Eerst nog zacht maar allengs luider met termen als subsidie-infuus, gifpiepers, zure regen en kistkalf.

Kritische burgers

Eerst was er boerenverzet, waar bemoeiden die burgers zich mee? Maar het werd door de jaren heen steeds duidelijker: wie boer wilde blijven, had rekening te houden met mens en omgeving. Voor de boeren van toen was dat slikken, de opvolgers van nu groeiden er deels mee op. Dat wil niet zeggen dat ze de bemoeienis ook altijd leuk vinden want lang niet altijd hebben kritische burgers verstand van zaken. Vrijwel elke bedrijfsopvolger gaf vijf jaar geleden aan een grondige hekel te hebben aan ‘roepen zonder kennis’ en die ergernis is niet verminderd.

Fosfaatwetgeving

De steeds verder aantrekkende regelgeving is evenmin leuk, toekomstplannen werden en worden erdoor overhoop gehaald. De fosfaatwetgeving is het meest bekende voorbeeld, maar ook in de akkerbouw maken jongelui zich zorgen over bijvoorbeeld de inperking van gewasbeschermingsmiddelen. Wat mogen ze blijven gebruiken en wat niet? En hoe zit dat met hun concurrentiepositie als de hier verboden middelen in het buitenland wel gebruikt blijven worden?

Een woonwijk bouwen? Ze doen maar

Toch laten de opvolgers in dit kerstthema zich door alle veranderingen niet uit het veld slaan. Akkerbouwer Daan Tap uit Elst moest bijvoorbeeld plaatsmaken voor een recreatiegebied. Hij streek 3 kilometer verderop neer maar de specie was amper droog toen de provincie plannen lanceerde om op een steenworp afstand van de nieuwe boerderij een woonwijk te bouwen. Zorgen maakt Daan zich niet. “Ze doen maar.”

Ook al zijn er hindernissen, de meeste opvolgers van toen hebben 5 jaar later nog steeds veel zin om het stokje over te nemen. Gevraagd naar het mooiste beroep van de wereld hoeven ze niet lang na te denken: boer. Daar is de afgelopen 5 jaar niets aan veranderd.