Veel leed voor varkenshouders door slechte prijzen

De aanhoudende financiële crisis in de varkenshouderij heeft zijn weerslag op ondernemers en hun gezinnen. Naar aanleiding van zorgwekkende signalen van het platform ‘Stil Leed in het Buitengebied’ deed de gemeente Hof van Twente onderzoek naar de sociale gevolgen van de crisis. Die zijn groter dan verwacht.

De slechte financiële situatie van veel varkensbedrijven heeft een grote negatieve impact op het welbevinden van de ondernemers en hun gezinnen. Dat blijkt uit het onderzoek van de gemeente onder 36 zeugenhouders.

Verborgen leed

Tijdens de gesprekken is veel verborgen leed boven water gekomen. De leden van de werkgroep zijn geschrokken van de sociale en emotionele problemen die de varkenshouders ervaren. Velen zitten al jaren in een neerwaartse economische spiraal. Ze houden krampachtig vast aan wat ze hebben en hopen op betere tijden.

De ondernemers kennen een hoge arbeidsmoraal vanuit de gedachte dat hard werken wordt beloond. De betere tijden laten lang op zich wachten waardoor schulden verder oplopen en betalingsproblemen onvermijdelijk zijn: “We hebben ons kapot gewerkt. Altijd maar hopen op betere prijzen, er is niets meer over”, zeggen de ondervraagde varkenshouders. Dit heeft een grote impact op de gemoedstoestand van de ondernemers: Er groeit een wantrouwen naar de eigen omgeving en mensen verliezen soms hun eigen verantwoordelijkheid en mogelijkheden uit het oog.

Niet praten over problemen

Varkenshouders praten onderling niet of nauwelijks over hun problemen: “Het is zo moeilijk dat we er met niemand over kunnen praten,” geven ze aan in het onderzoek. Ze zijn bang dat praten grote gevolgen kan hebben voor de reputatie van hun bedrijf en dat het een bedrijfsbeëindiging zal versnellen.

Ook binnen de familie wordt weinig tot niet gesproken over de problemen. Ze voelen zich schuldig tegenover de oudere generatie die met hard werken het bedrijf heeft opgebouwd en die in sommige gevallen het pensioen, de woning en het levenswerk verliest: “Als ik stop, doe ik mijn ouders veel verdriet.”

Ook spelen schuldgevoelens jegens de jonge generatie een rol: Die kan het bedrijf niet meer voortzetten. Stoppers ervaren weinig toekomstperspectief. Ze hebben geen cv, geen referenties en geen idee wat ze kunnen gaan doen nu het agrarisch bestaan wegvalt. Mensen trekken zich terug uit het sociale leven en gooien deuren dicht voor partijen die van goede wil zijn. Dit leidt tot een grote druk, waardoor ze uit wanhoop soms onbezonnen dingen doen.

‘Beeld ook tekenend voor andere gemeenten’

“Het is aannemelijk dat deze ervaringen en signalen slechts het topje van de ijsberg zijn en dat het beeld in de Hof van Twente tekenend is voor andere gemeenten”, concluderen de samenstellers van het rapport. Daarom vinden zij het van belang dat op landelijk niveau een plan van aanpak wordt gemaakt. Het college van B en W van de gemeente Hof van Twente heeft kennis genomen van het rapport en buigt zich over de resultaten.