Varkenshouders komen niet van mest af

Rundveemest overspoelt de mestmarkt. Handelaren schroefden de prijzen op en reden af en aan naar akkerbouwers. Varkenshouders blijven zitten met hun mest. Zij zullen op zoek moeten naar andere afzetmogelijkheden.

Hoewel Nico Steintjes in Wehl al tien jaar werkt met een vaste intermediair, wilde die dit jaar de mest niet ophalen. Steintjes heeft 250 zeugen en 1.700 vleesvarkens. Inmiddels heeft hij 500 kuub op zijn bedrijf laten scheiden door een loonwerker uit de buurt. Om niet nogmaals in zo’n benarde situatie te komen, heeft hij ingetekend voor het mestverwerkingsproject van RMS in Groenlo. “Ik heb getekend voor tien jaar voor ongeveer € 13 per kuub. Ik heb me vrij afwachtend opgesteld, want uit het verleden weet ik dat inschrijven voor zo’n verwerkingsproject geldverspilling was. Dat is nu anders.” Steintjes heeft nauwelijks keus, want op de overvolle reguliere markt kan hij zijn mest niet kwijt en is het bijna voordeliger een mestverwerkingscontract af te sluiten.

70 tot 80 procent varkensbedrijven zit met gevulde putten

De situatie op het bedrijf van de Achterhoeker is niet uitzonderlijk. Een moeilijk eerste halfjaar was het, vooral voor varkenshouders. Haalden de intermediairs altijd graag de mest op, dit jaar verliep dat anders. Uit voorlopige cijfers die LTO en NVV verzamelden, blijkt dat ongeveer 750.000 kuub varkensmest minder is weggegaan dan vorig jaar in dezelfde tijd. 70 tot 80 procent van de varkensbedrijven heeft dit voorjaar minder mest afgezet dan in voorgaande jaren. Zij blijven dus met gevulde putten zitten.

Prijzen hardst gestegen in Overijssel en Gelderland

De situatie is het meest nijpend voor varkenshouders in concentratiegebied Oost. In Overijssel en Gelderland is gemiddeld 40 procent minder mest opgehaald bij de varkenshouders dan vorig jaar. Dat schat NVV. In deze regio zijn de prijzen het hardst gestegen: met zo’n € 3 tot € 4 per kuub. Varkenshouders met vaste afspraken met een mesthandelaar hebben minder problemen gehad om hun mest af te zetten dan ondernemers die zich op de vrije markt begeven.

Vergeleken met vorig jaar ligt de ophaalbijdrage gemiddeld € 2,50 per kuub hoger. Waar vorig jaar in deze periode stabiele prijzen werden genoteerd, stijgt de ophaalbijdrage nog steeds.

Veehouders aan de randen van andere traditionele overschotgebieden komen ook moeilijk van hun mest af. Dit geldt voor varkenshouders in het westen van Brabant, Utrecht, Midden-Limburg en de Achterhoek. Deze gebieden liggen verder weg van de traditionele akkerbouwgebieden of zijn slecht ontsloten.

Regionaal afzetten is moeilijker

Mesthandelaren sponnen garen op de overvolle mestmarkt. De prijzen voor rundveemest trokken ze op tot het niveau van varkensmest. In februari, bij de aanvang van het uitrijseizoen, waren de prijzen voor rundveemest al € 11 in de Noordoostpolder tot € 18 per kuub in zuidelijk Brabant. Melkveehouders zijn gewend hun mest af te zetten in de regio. Dat is dit jaar moeilijker omdat er minder plaatsingsruimte is en dus zijn zij dit jaar meer aangewezen op de mesthandelaren dan voorheen.

NVV en LTO schieten varkenshouders te hulp

Varkenshouders die onvoldoende mest hebben kunnen afzetten, krijgen hulp van NVV en LTO. Zij willen de komende maanden proberen varkenshouders van hun mest af te helpen door te bemiddelen tussen mestverwerkers en veehouders. Samen met het Projectbureau Lokale Mestverwerking, waarin LTO, adviesbureau Agrifirm Exlan en Mestac participeren, wordt een inventarisatie gemaakt van vraag en aanbod. Mestverwerkers worden benaderd met de vraag of zij onbenutte capaciteit hebben en dus meer varkensmest kunnen ontvangen. Ook wordt geprobeerd meer varkensmest op het bedrijf te scheiden, waarna de dikke fractie wordt afgezet bij composteerbedrijven.

Varkenshouders tekenen voor mestverwerkingsprojecten

De belangenbehartigers verwachten dat varkenshouders nu wel zijn wakkergeschud en meer genegen zullen zijn in te tekenen voor mestverwerkingsprojecten. Varkenshouders moeten minder afhankelijk worden van de grillen en grollen van de mestmarkt en langdurige contracten afsluiten met verwerkers, zodat ze weten hoeveel geld ze jaarlijks kwijt zijn voor – een deel van – de mestafzet. De poorttarieven voor mestverwerking liggen inmiddels op hetzelfde niveau als afzet op de reguliere markt.

Via vervangende verwerkingsovereenkomsten zullen de varkenshouders hun investeringen in mestverwerking moeten proberen terug te verdienen. Rundveehouders zullen zulke overeenkomsten beter gaan benutten om te kunnen voldoen aan hun mestverwerkingsplicht. Varkenshouders kunnen daar hun voordeel mee doen. De prijs voor een VVO ligt tussen € 1,50 en € 2,25 per kilo fosfaat.

Volgende maand komen LTO en Cumela met de definitieve berekening van de beschikbare mestverwerkingscapaciteit 2015 ten opzichte van 2014. Uit voorlopige cijfers blijkt dat deze opnieuw is toegenomen.