Corruptie tiert hier in Kirgizstan welig. Het is als een stoelendans: wie koopt de invloedrijke posities en hoe snel verdient die zijn investering terug?
Ik was vroeger als kind altijd dol op stoelendans bij verjaardagspartijtjes. Dat was een spelletje waar ik goed in was. Ik was namelijk groot en sterk voor mijn leeftijd, dus wist ik altijd wel een stoel te veroveren. Van de meeste andere spelletjes bakte ik niet veel.
Hier in Centraal Azië kennen ze ook een soort stoelendans. Die wordt echter niet op verjaardagen gespeeld, maar meestal na verkiezingen: wie lukt het op de verschillende ministeriële en ambtelijke stoelen te kruipen? In dit geval is het niet zo zeer of je groot en sterk bent, maar wie je kent en hoeveel je kunt ophoesten. Want veel posities, zo niet alle, zijn in principe te koop.
Doorschuiven maar!
Het is me na vijf jaar betrokkenheid met de veterinaire dienst in Kirgizstan allang duidelijk dat je geen ervaren veterinair hoeft te zijn om hoofd van de veterinaire dienst te worden. Net als bij zoveel posities hier heeft die functie een prijskaartje. Wie de juiste mensen kent en daar zijn “afdracht” doet, lijkt de positie te krijgen. Dan moet de winnaar natuurlijk zien dat geld terug te verdienen en het liefst nog wat winst te maken voor de muziek weer begint te spelen en iedereen weer moet rondlopen. Ondertussen moet degene aan wie je de afdracht hebt gedaan, je beschermen: dat noemen ze hier je “dak”.
Zo zie je hier overal mensen door het systeem schuiven: hoofd van een instituut, viceminister, provinciaal gouverneur, hoofd van een dienst in een tijdsbestek van een paar jaar is geen uitzondering. Iedereen hier weet hoe dat werkt en haalt zijn schouders erover op, inclusief de donoren. De mensen zeggen “wat kan ik eraan doen?”, de donoren zeggen “ het is hun land en hun beslissing”. Het blijft een dilemma, dat zogenoemde local ownership.
Over de pikorde en de voedselketen
Wijze lessen uit Wageningen komen opeens naar boven. Over de pikorde bij kippen, en ook over de voedselketens waar kleine visjes veel plankton eten, die op hun beurt gegeten worden door grote vissen, die weer door nog grotere vissen gegeten worden, om uiteindelijk bij de mens op het bord te belanden.
Ik geloof dat corruptie veroorzaakt wordt door een combinatie van deze twee wijze lessen: wie bovenin de pikorde staat in deze contreien heeft vreselijk veel moeten afdragen om daar te mogen staan. Om de honger te stillen (het gat weer te vullen) moet hij aan het eten slaan. Dat doet hij bij de wat grotere vissen onder hem, die op hun beurt weer van de wat kleinere vissen eten, die zich vervolgens weer volvreten met plankton.
En zie daar: nu snap ik opeens waarom de verkeerspolitie hier altijd overgewicht heeft. En ook waarom die niet meer rondrijdt in een dienst-Lada, maar in de privé tweedehands Mercedes of BMW aan de kant van de weg staat met het radarapparaat.
Ook snap ik waarom er een zwarte Lexus met getinte ramen op de gereserveerde parkeerplaats bij het ministerie staat en je meestal de grote mannen niet eens kunt zien: die vliegen er opuit!
En wie staat er nu helemaal bovenaan de pikorde? Helaas, dat kan een garnaal in het systeem, die ik slechts ben, niet zo goed bekijken en die zal mij ook wel over het hoofd zien. Blijven zwemmen!
Reageren? Login hier
Of registreer je om te kunnen reageren.