PBL: fosfaatrechten helpen milieu niet

Den Haag – Fosfaatrechten dragen zeer beperkt bij aan het milieu. Dat schrijven onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een woensdag verschenen rapport over fosfaatrechten.

Fosfaatrechten verkleinen weliswaar de groei van de melkveestapel in Nederland en daarmee melkveefosfaat, maar ook niet meer dan dat.

Dat concluderen onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een zogenoemde quickscan naar de effecten van fosfaatrechten op de leefomgeving en de sector.

Niet minder uitspoeling en uitstoot

De politieke keuze om fosfaatrechten in te voeren voor de melkveehouderij draagt volgens het PBL nauwelijks bij aan het verminderen van uitspoeling van nitraat naar grond- en oppervlaktewater, de uitstoot van ammoniak en broeikasgassen, terugdringen van verdroging van natuurgebieden noch aan het behoud van de weidevogels en weidegang.

et PBL deed dit onderzoek op eigen initiatief in overleg met het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Maatschappelijke wens omtrent intensivering

Behalve dat fosfaatrechten nauwelijks een bijdrage leveren aan het realiseren van andere milieudoelen dan het terugdringen van de fosfaatproductie, dragen zij ook niet bij aan maatschappelijke wensen omtrent schaalvergroting en intensivering.

Onderzoeker Carin Rougoor: “Fosfaatrechten zorgen ervoor dat de milieubelasting door de melkveehouderij niet veel kan toenemen, maar dragen dus dan ook weinig bij aan het realiseren van beleidsdoelen voor water en natuur. Bovendien geven ze geen prikkel om meer rekening te houden met maatschappelijke wensen voor de melkveehouderij.”

Vrees voor hogere stikstofproductie

Het PBL vreest vooral voor een hogere stikstofproductie. Fosfaatrechten sturen immers enkel op melkveefosfaat. Onderzoeker Hans van Grinsven: “Een melkveehouder zal vooral sturen op fosfaatefficiëntie. De melkproductie per koe zal toenemen en daarmee ook de stikstofproductie en de emissies van ammoniak en broeikasgas.”

Vaste fosfaatnorm of bedrijfsspecifiek

Fosfaatrechten kunnen forfaitair (vaste fosfaatnorm voor alle melkveebedrijven) of bedrijfsspecifiek worden ingevoerd. Het PBL is voorstander van het invoeren van een forfaitair systeem, omdat een vaste norm het grootste milieueffect heeft.

Rougoor: “Als de politiek kiest voor een bedrijfsspecifieke variant, zullen melkveehouders eenzijdig sturen op fosfaatefficiëntie. Dit geeft een sterkere impuls aan de stikstofproductie, emissie-uitstoot en de trend naar opstallen dan een forfaitaire norm.”

Vraagtekens bij Kringloopwijzer als beleidsinstrument

Ook zet het PBL vraagtekens bij de Kringloopwijzer als beleidsinstrument. Van Grinsven: “De Kringloopwijzer is een prima managementinstrument voor melkveehouders om de mineralenstroom op het bedrijf beter in beeld te krijgen. Het is echter nog te onrijp om in te zetten als beleidsinstrument.”